Molen De Bootsman, Wormer

Wormer, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Bootsman
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
verfmolen, tabakstamper
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01107 q
oude dbnr.
V2162
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 01107 q De Bootsman (Wormer)
Foto: Aquarel van Gerrit Mol, verzameling F.Rol

locatie

plaats
Wormer
plaatsaanduiding
Aan Zaan en de Wormerringdijk.
gemeente
Wormerland, Noord-Holland
streek
Zaanstreek
kadastrale aanduiding 1811-1832
Wormer en Engewormer F (2) 210 Klaas Castricum, koopman, of Zijne Erven
geo positie
X: 114670, Y: 500764
N: 52.49310, O: 4.79338

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis
De Bootsman is gebouwd in 1698 als verfmolen en tabakstamper. Een groot aantal verfmolens bezat deze dubbele functie, omdat de tabaksstelen werden verkleind in een kapperij, welk werktuig bij de meeste verfmolens aanwezig was. Een gedeelte van dit halffabrikaat werd weer geleverd aan snuifmolens die de tabak tot snuif verwerkten. De windbrief van de Bootsman werd op 3 februari 1699 uitgereikt aan Claes Dircksz. Bootsman. Hiermee is meteen duidelijk hoe de molen aan zijn naam kwam. Claes Bootsman laat de molen op 21 mei 1699 tegen brand verzekeren in een assurantiecontract. Over de molen is niet veel opgeschreven. Omstreeks 1740 behoort de Bootsman toe aan Pieter Jansz. Tikkel, die dan ook de verfmolen "De Bootsmansmaat" bezit. Na zijn overlijden in 1772 wordt de molen zeer waarschijnlijk verkocht aan Frans Voorn.
De boedellijst van Tikkel laat zien wat een grote verscheidenheid aan producten vroeger op verfmolens werd vermalen en verhandeld. Een aantal producten uit deze boedellijst waren bv.: “21000 pond gemalen Engels krijt, 1000 stuks Rode steen, 24000 pond heel Brussels rood, 2 ton witte biksteen, 13 pond papegai’s groen, 12 quasten No.7, 21 pond gemalen arsenicum”. (dit is ongeveer 3% van alles wat zich in de molen bevond)
In het pakhuis lag o.a. nog:”3202 ordinaire gedemte tonne zwartzel, 2800 pond ligtgeel en 7 oxhoofden oudmijnsgeel”. De voorraad was zo groot, dat in het huis van de overleden Tikkel, er nog 175 pond verfstoffen lag opgeslagen.
In 1799 gaat de Bootsman weer in andere handen over. Op 8 september 1831 raakte deze verfmolen in brand en werd geheel verwoest. De laatste eigenaar van de Bootsman was Klaas van Castricum. Op het erf van de molen werd een pakhuis gebouwd dat de naam “Smirna” kreeg.
Dat vroeger de brandweer niet vies was van drank blijkt uit het volgende. Tijdens de brand van de Bootsman werden de brandweerlieden die aan het blussen waren geregeld van drank voorzien, de weduwe Valk, die in het noorderveerhuis woonde had een drankvergunning. Toen na afloop de rekening moest worden betaald, bleek dat de gezamenlijke spuitgasten, zo’n 46 liter!!! jenever naar binnen hadden gewerkt. Kom daar tegenwoordig maar eens om.



Bronnen:
“Duizend Zaanse molens” P.Boorsma 1968 blz. 192
“De Zaende” 4e jaargang 1949 blz. 153
“Drie eeuwen verf” Mr.D.Vis 1943 blz. 148-151
“De tweeling in de ban” G.Oosterbaan 1968 blz. 135
“Uit de geschiedenis van Wormer” 1966 C.Mol blz. 214

Informatie van F.Rol

aanvullingen

trivia
Verfmolen en tabakstamper "de Bootsman", achtkante bovenkruier met schuren, te Wormer aan de Zaan en de Wormerringdijk tegenover de Wormerveerder herberg "de Jonge Prins" tussen de oliemolens "de Visser" en "de Kerkuil" in. Bouwjaar 1698, verbrand in 1831.