Molen De Viaan, Alkmaar

Alkmaar, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Viaan
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder de Bergermeer, thans op vrijwillige basis

adres
Havinghastraat 18
1817 DA Alkmaar
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01082
oude dbnr.
B628
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 01082 De Viaan (Alkmaar)
William Bouter (15-6-2023)
De molen in bedrijf met op de achtergrond de karakteristieke molenaarswoning

locatie

plaats
Alkmaar
gemeente
Alkmaar, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Alkmaar, sectie H, nr. 150
geo positie
X: 110881, Y: 518012
N: 52.64781, O: 4.73530
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk maar bebouwing is de molen erg dicht genaderd

contact en bezoek

bezoek/postadres
Havinghastraat 18
1817 DA Alkmaar
molenaar
Pedro Germes / Jade Apeldoorn
telefoon
072-5114799
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Voor afspraak mailen met pedrogermes@gmail.com

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Viaan via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geteerde gepotdekselde planken.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Houten vijzel, Ø 1,85 m. Geen woning in de molen, alleen een bedstede.

versieringen

Eenvoudige baard, zwart geverfd met wit afgebiesde krullen, met het opschrift 'Anno 1580'

In de molen zelf diverse inscripties met het jaartal  '1867', alle verwijzend naar de vervijzeling.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 63 houten rollen. Binnenkruirad.
vlucht
24,00 m.
vang
Stutvang; 4 vaste stukken. Vangbalk met klos, vangstok. Pal; Rechtse stut.
overbrenging

Bovenwiel 51 kammen
Bovenschijfloop 24 staven, steek 17,0 cm.
Onderbonkelaar 27 kammen
Vijzelwiel 29 kammen, steek 17,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,98

hoogte
wiekvorm
Binnenroede systeem Fauël met steekborden; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 358 buiten 2022 2022 buiten aanw. 24,00
Straathof ✉︎ 311 binnen 2017 2018 binnen aanw. 24,00
Freeweld ✉︎ 1 binnen 2011 2011 binnen 2018 24,00
Derckx ✉︎ 93 buiten 1973 1973? buiten 2022 24,00
Pot ✉︎ 822 binnen 1874 1874? binnen 2011 24,00
wiekverbeteringen

In 2011 kreeg de nieuwe binnenroede het systeem Fauël (fokwieken) met steekborden, de eerste wiekverbetering voor deze molen ooit. De buitenroede is nog steeds Oud-Hollands opgehekt.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 147, Sterkman & Zn, wed. A.
Sterkman & Zn, wed. A.
✉︎ 147 1861 1861 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder de Bergermeer, thans op vrijwillige basis

afkomstig van
omwentelingen
geschiedenis
  • Molen De Viaan is een achtkante binnenkruier en waarschijnlijk gebouwd in de tweede helft van de 16e eeuw. Het staat min of meer vast dat bij de bouw van de molen op deze plaats gebruik is gemaakt van onderdelen van een molen van de Zijpe- en Hazepolder die als gevolg van een overstroming (tijdelijk) overbodig werd en vervolgens te koop aangeboden.

    Tezamen met een elektrisch gemaal bemaalt de Viaan thans nog een 464 ha. groot gedeelte van de polder De Bergermeer op de Schermerboezem. Als gevolg van stadsuitbreiding ten zuiden en ten oosten hebben laagbouw en wegen de molen inmiddels op zeer korte afstand genaderd.

    De molen werd in 1867 vervijzeld. Deze molen is nooit bewoond geweest, maar heeft vanouds een molenaarswoning.

    In 2011 stond de molen vanwege een herstelbeurt enige tijd zonder roeden. De zeer oude Potroede kon niet meer worden hersteld en heeft men toen vervangen door een nieuw gelast exemplaar, dat werd voorzien van fokken met remkleppen.
    In de vroege zomer van 2017 moest evenwel worden vastgesteld dat deze nieuwe roede niet voldeed: naar verluidt ontbraken bij deze roede de wigschotten en ging hij scheuren vertonen. Als gevolg werd besloten, de molen stil te zetten. Vrij snel was een nieuwe roede besteld.
    Vooruitlopend op het steken hiervan heeft men het stormschild vernieuwd, onderhoud aan het achterkeuvelens en een schilderbeurt uitgevoerd. Ook kreeg de kap nieuw riet. Op 9 februari is, nadat de voorganger was gestreken, de nieuwe roede gestoken. Daarna was de molen weer geregeld in bedrijf.

    Begin 2021 kreeg de molen een geheel nieuwe houten vijzel. Evengoed moest men halverweg dat jaar de molen opnieuw stilzetten, ditmaal omdat opnieuw een roede moest worden vervangen. Dit gebeurde in december 2022.

    Molenaars van De Viaan:
    Dirck Sijmonisz moolenaerca. 1622
    Pieter Cornelisz Duvekees        1630 – na 1671
    Cornelis Pietersz                         vermeld 1688
    Pieter Jansz                                  vermeld 1692
    Arjen Pieters moolenaar           vóór 1719 – 1729
    Klaas Ariens molenaar              1729 – 1745
    Cornelis Klaasz. Molenaar, alias Cort    1745 – 1750
    Cornelis Jansz. Duijn                  1750 – 1754
    K. Quanten                                  1754 – na 1759
    Sijmen Cornelisz. Volger           vermeld tussen 1768 en 1777
    Meindert Cornelisz                    vermeld 1779
    Lammert Schipper                     1780
    Jan Cornelisz. Goed                    voor 1796 –  na 1811
    H. Zwart                                       na 1811 – 1840
    Gerrit Spruit                                1840 – 1875
    Joh. Hendrik Spruit                    1875 – 1879
    Cornelis van den Berg               1879 – 1898
    Dirk van den Berg                      1899 – 1909
    A. Tin                                            1910 – 1917
    L. Snip                                          1917 – 1927
    L. Kruk                                         1927 – 1953
    L.B. "Bas" Kruk                           1953 – 2021
    Bas Kruk overleed 13 augustus 2021, 92 jaar oud, bijna 68 jaar aan De Viaan verbonden.

 

aanvullingen

literatuur

Bart Slooten, 'De Egmonder- en Bergermeer: vier en een halve eeuw polder', in: Molenwereld 197 (2015) pp. 408 - 418.

foto's

foto's