Molen Kreeftenberg / Holtermans molen, Deventer

Deventer, Overijssel
v

korte karakteristiek

naam
Molen Kreeftenberg / Holtermans molen
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
oliemolen, korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01012
oude dbnr.
V2366
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 01012 Molen Kreeftenberg / Holtermans molen (Deventer)
Deel foto: Stadsarchief Deventer (opname: 1-8-1926)

locatie

plaats
Deventer
plaatsaanduiding
Klinkenbeltsweg 59
gemeente
Deventer, Overijssel
kadastrale aanduiding 1811-1832
Deventer B (1) 100 Hendrik Willem ten Hove, olieslager, en mede-eigenaar
geo positie
X: 207135, Y: 475429
N: 52.26442, O: 6.15091

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1926 onttakeld 1976 afgebroken
geschiedenis
Deze molen werd vermoedelijk in 1640 gebouwd als poldermolen.

In 1740 werd de molen naar de Zaanstreek verplaatst en ingericht als oliemolen.

In 1814 kwam de molen naar Deventer, waar hij tot 1881 dienst deed als oliemolen en daarna als korenmolen. In augustus 1926 werd de molen onttakeld. In 1985-1990 werd het overgebleven achtkant gebruikt voor herbouw van De Ooievaar te Terwolde (Tenbruggencatenummer 01858 bis), die door brand was verwoest.

Bron: onbekend.
-----

De voorganger van deze molen werd in 1813 door Franse soldaten in brand gestoken. Op 20 April 1814 diende Jan Holterman een schadeclaim in voor de geleden schade door krijgsbedrijf.

Op 4 oktober 1814 vroeg hij een houten olie en pelmolen op dezelfde plaats te mogen bouwen. Hij ontving op 20 april 1815 een schadeloosstelling van ƒ 12.000 , met die toezegging dat de molen zonder schadeloosstelling weer zou worden afgebroken als landsbelang dat vereiste. In 1819 kreeg Holterman een stuk grond in erfpacht voor het uitbreiden van zijn bedrijf.

Toen hij in 1830 overleed kwam de molen aan Ten Hove uit Raalte. Deze had twee zoons H.W. en J. ten Hove welke laatste de zaak in eigendom kreeg. Hij noemde zich Jan Holterman ten Hove (ook de firmanaam). Later werd dit bedrijf verplaatst naar de Bergpoortstraat. Het bestaat nu nog onder de naam Mengvoederindustrie Gebroeders ten Hove.

De Holtermans molen op de Klinkebelt werd in 1881 verkocht aan molenmaker Looman, die in 1882 toestemming kreeg voor het bouwen van een trasmolen. In hetzelfde jaar ging hij echter failliet en kwam de molen in bezit van Altena, die hem inrichtte tot graanmolen. G.J. Kreeftenberg, molenaar te Amersfoort kocht de molen op 1 mei 1894.

Omstreeks 1920 was het westelijk einde van de molenschuur van een verdieping voorzien.
In 1926 werd de molen onttakeld, en het binnenwerk en de stelling werden verwijderd. Daarna werd het bedrijf omgezet in een meelfabriek. Gaandeweg raakte de molen geheel ingebouwd. Bij het vervangen van de oostelijke molenschuur in 1950 werden de oude oliekelders teruggevonden.

Eigenaars van Holtermans Molen:
- 1734 H. Hengelaar en G.J. Geesink
- 17-06-1752: De halve molen van G.J. Geesink gaat over op G.S. ten Cate en B. Berendsen.
- 17-06-1762: Op Isaac Bussemaker bij cessie. De halve molen van wijlen H. Hengelaar naar G. Nieuland
- 07-12-1793: De halve molen van G. Nieuland naar A. Barlagen, wed. van Isaac Bussemaker
- 10-12-1791: (?) voor het geheel Jan. Coenraad Lamberts
- 05-03-1800: De Zeembereidersmolen word verkocht aan Jan Holterman
- 1830: Molen omgebouwd tot oliemolen. Na het overlijden van J. Holterman zet zijn schoonzoon Hendrik Willem Ten Hove (1786 - 1848) het bedrijf voort
- 1850: Berend ten Hove (1817 - 1893)
- 1881: Berend draagt het bedrijf over aan zijn twee zonen. H.A.W. ten Hove en Jan Holterman ten Hove
- 25-07-1881: Molen verkocht aan molenmaker Looman
- 02-08-1882: Looman failliet, molen gekocht door Kloos
- 04-11-1890: Hr. Altena koopt de molen en bouwt m om tot korenmolen
- 01-05-1894: Gerrit Jan Kreeftenberg koopt de molen.
- 1897: Jacob Willem Kreeftenberg
- 1956: Gerrit Jan Kreeftenberg (geb. 1929)
- 01-11-1973: Liquidatie van het bedrijf

In december 1976 werd de molen afgebroken, voor ƒ 1 verkocht aan de Vereniging Herstel Terwoldse Molen, en vervoerd naar Terwolde om daar weer opgebouwd te worden.

Bron: "Het Zaagblad", Vereniging Vrienden van de Bolwerksmolen, 12/1985.
jnjv

aanvullingen

trivia
In 1918 werd rond de molen de Molenwijk gebouwd. Deze was later berucht door de verkrotte woningen die bewoond werden door de kansarmen van toen. Rond 1968 werden deze woningen gesloopt en vervangen.
Enkele details over de in 1973 aangetroffen toestand:
Op veel plaatsen loze kepen en sporen van hergebruik in het hout. Alle 16 achtkantstijlen waren krom. De onderste met de kromming buitenwaarts.
Een tafelement boven de stellingdeuren ken ik alleen van Vriezenveen, en eiken is in de IJsselstreek nauwelijks voor achtkanten gebruikt. Wat, daarentegen, weten we van molens die voor 1850 zijn gebouwd....?
Het onderachtkant stond op zware gemetselde penanten van ca. 2,30 m hoog (goothoogte aanbouwen).
Dick Zweers, 3 aug. 2016.