Nieuw Leven

Hazerswoude-Dorp, Zuid-Holland
bestaande molen

media-bestand
Molen 00950 Nieuw Leven (Hazerswoude-Dorp)
Pete Bobb (11-7-2002)

korte karakteristiek

naam
Nieuw Leven
modeltype
Wipmolen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
adres
Dorpsstraat 228
2391 CJ Hazerswoude
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate Nr
00950
inventarisnr
ZH073

locatie

plaats
Hazerswoude-Dorp
plaats aanduiding
gemeente
Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Hazerswoude, sectie E, nr. 2755
geo positie
X: 100.112, Y: 456.761
N: 52.09638, O: 4.58619
biotoop waarde
Zeer groot; met name in de lijn N-Z al van verre zichtbaar.
biotoop toelichting

contact en bezoek

bezoek/postadres
Dorpsstraat 228
2391 CJ Hazerswoude
molenaar
André Cancrinus / Guus Laan / Peter Smaardijk
telefoon
0172-588357 of 06-1071 4212
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
zaterdag 8.00 - 18.00 uur en op afspraak.
toegangsprijzen
winkelinformatie
Assortiment meelproducten.
meelverkoop
ja
museum informatie
gericht op scholen
nee
AKG lid
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Vierkante gemetselde onderbouw, geheel gepleisterd, tot ca. 2 meter boven de stelling, daarboven eiken toren, gedekt met losanges
kap
Bovenhuis donkergroen geverfd; wit afgebiesd; voorzijde in visgraatverband; kap gedekt met losanges.
inrichting

Eén koppel 16der kunststenen; één koppel 17der kunststenen (elektrisch aangedreven); regulateur; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige gesloten makelaar met haan

kenmerken windmolens

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad
vlucht
22,50 / 22,65 m.
vang
Vlaamse vang; 4 deels vaste, deels scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel, pal.
overbrenging

Bovenwiel 58 kammen
Bovenschijfloop 23 staven
Spoorwiel 71 kammen
Steenschijfloop 26 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,88

hoogte
van de stelling: 3,85 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx 652 binnen 1990 1990 binnen aanw. 22,50
Derckx 653 buiten 1990 1990 buiten aanw. 22,65
Pot 1687 buiten 1893 1893? buiten 1989 22,60
Pot 977 binnen 1876 1876? binnen 1989 22,50
wiekverbeteringen

In 1933 werd op beide roeden het systeem Dekker aangebracht. In 1952 is dit weer vervangen door Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. 53 1853 1990 aanw.
media-bestand
As 44, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
44 1853 19?? 1990 04,20

eigendom

eigenaar
Stichting korenmolen Nieuw Leven sinds 2015
eigendomsvorm
Stichting
eigendomshistorie

De Stichting korenmolen Nieuw Leven is eigenaar sinds 2015, daarvoor de gemeente Alphen aan den Rijn sinds 1-01-2014, daarvoor de toenmalige gemeente Rijnwoude.

geschiedenis

Deze molen moet op zijn huidige plaats in 1815 of '16 gebouwd zijn. In dat laatste jaar kocht Arij Jongejan Lz. voor ƒ 1000,-- een bouwmanswoning in Hazerswoude-Dorp; in diezelfde tijd kocht hij van het bestuur van de Butterpolder de molen. Deze wipmolen was door de opname van de polder in de Hazerswoudsche Droogmakerij overbodig geworden. De molen was nieuw gebouwd in 1733 als opvolger van een veel oudere, onbruikbaar geworden, wipmolen.

In de loop der tijden kende deze molen vele eigenaren en pachters:

  • Arij Jongejan Lzn. (1816 - 1831)
  • Theunis de Oude (1831 - 1834)
  • Joannes van Rhijn (1834 - 1835) 1
  • Bartolomeus Braat (1835 - 1871) 2
  • Simon Vellekoop (1871 - 1889) 3
  • Johan en Leendert Vellekoop (1889 - 1893)
  • Johan Vellekoop (1893 - ?) 4
  • Simon Vellekoop (? - 1932)
  • Middenstandsbank Bleiswijk (1932 - 1940)
  • Hendrik Verheul (1940 - 1962) 5
  • Gemeente Hazerswoude (1962 - 1991)
  • Gemeente Rijnwoude (1991 - heden)

1 - Van Rhijn bood in 1835 ook de Stenen Molen aan de Rijndijk te koop aan.
2 - Braat was bakker te Delft; de verkoop in 1853 mislukte omdat er geen kopers waren.
3 - Vellekoop, vermoedelijk daarvoor al pachter, kocht de molen van de erven Braat.
4 - Leendert Vellekoop kwam in 1893 in de molen om het leven, toen hij bij het terugplaatsen van de steenspil een katrol vol tegen zijn achterhoofd kreeg.
5 - Verheul was reeds sinds 1900 knecht bij de fam. Vellekoop en pachtte de molen al vóór 1940.


Opmerkelijk: in 1881 kocht Simon Vellekoop het bovenhuis van de toen voor de sloop te koop staande wipmolen van de Oost- en West Zomerlanden te  Heinenoord. Aan te nemen is dat hij dit vervolgens geheel of gedeeltelijk heeft gebruikt voor zijn eigen molen in Hazerswoude. Het bestaande bovenhuis was op dat moment zo'n 150 jaar oud en vermoedelijk aan een grote revisie toe.

In 1933 werden de roeden voorzien van het systeem Dekker; de molen had daarvoor zeven jaar stilgestaan. De Leidsche Courant van 20 november 1931 meldde al, dat de molen zou gaan verdwijnen, nadat onderhandelingen met De Hollandsche Molen niet tot resultaat hadden geleid, maar zover kwam het dus niet.

In 1962 werd de gemeente Hazerswoude eigenaar en die liet direct een kleine restauratie uitvoeren. Op dat moment werd er al heel lang niet meer op windkracht gemalen. In 1967 kocht men, vanwege de bouw van de nieuwe Gereformeerde Kerk (aan de overzijde van de Dorpsstraat bij de molen) het windrecht voor ƒ 7500,-- af.
In de loop van de jaren '70 en '80 werd de toestand er niet beter op: de molen draaide sporadisch en intussen werd de staat van onderhoud slecht. Tenslotte stond de molen met kale roeden te wachten op betere tijden.

In 1989 startte een grote restauratie. Het bovenhuis werd vrijwel geheel vernieuwd, evenals de stelling en beide roeden. Ook werd een andere bovenas gestoken. Deze was afkomstig van de in 1968 onttakelde korenmolen van Nieuw-Lekkerland en sindsdien los bewaard. Deze Penn-as verving een zeer zware as, eveneens een Penn, die al sinds mensenheugenis in deze molen lag. De molen heeft er naar verluidt zeer behoorlijk mee gedraaid, maar het bovenhuis dreigde, zeker toen dat slechter werd, haast te bezwijken onder de last!

Sinds 1990 draait de molen weer regelmatig en af en toe wordt er ook gemalen.
Eind 2009 werden de stelling en de steenburrie vernieuwd.

Ooit had deze betrekkelijk kleine molen drie koppel maalstenen op de steenzolder; thans nog twee. Duidelijk is nog te zien, waar het derde koppel heeft gezeten. Een koppel draait uitsluitend op windkracht, het motorkoppel is in 2014 vervangen, daarbij is de elektromotor gereviseerd en een nieuwe drijfriem aangebracht waardoor dat koppel weer bedrijfsvaardig is. Het steenschijf van het windaangedreven koppel is opmerkelijk: de bladen zijn deels in ijzer, deels in hout uitgevoerd en de staven zijn geheel van ijzer en ellipsvormig.

Opmerkelijk: deze niet al te grote molen heeft maar liefst vier stellingdeuren.


aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is onder drie namen bekend geweest: "Windlust" (ca. 1840), "De Zwaluw" (vanaf ca. 1870) en "Nieuw Leven". Die laatste naam ongetwijfeld vanaf 1933, toen de molen na enige jaren stilstand (met Dekkerwieken) weer in bedrijf kwam.

unieke eigenschap

Eén van de twee overgebleven wipkorenmolens met stelling van Nederland (de andere is Het Haantje te Weesp) en daarbij de enige maalvaardige.

advertentie afbeelding

foto's

foto's