- naam
- Vlietmolen
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 2002
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk niet maalvaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
- Bemalen van de polder Lakerveld; thans op vrijwillige basis
- adres
-
Zederikkade 223
4128 LS Lexmond - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00824
- oude dbnr.
- B1044
- Meest recente aanpassing
- | Conversie
Molen Vlietmolen, Lexmond
Lexmond, Utrecht
bestaande molen

locatie
- plaats
- Lexmond
- plaatsaanduiding
- gemeente
- Vijfheerenlanden, Utrecht
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Lexmond, sectie C, nr. 619
- geo positie
-
X: 128.386, Y: 439.473N: 51.94308, O: 5.00014
- biotoopwaarde
- Zeer groot
- biotooptoelichting
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Zederikkade 223
4128 LS Lexmond - molenaar
- Thijs van Hoof
- telefoon
- 0183-354575
-
- social media
- open voor publiek
- nee
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
constructie
- modeltype
- Wipmolen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,60 m.
- kap
- Bovenhuis zwart geverfd (windpeluw en borstnaald wit met rood); kap gedekt met gepotdekselde planken.
- inrichting
Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,62 m.; breed 0,41 m.
Woning in de molen- versieringen
In de borstnaald staat het jaartal '2001' uitgehakt.
kenmerken windmolens
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- plaats kruiwerk
- middenkruier
- kruiwerk
- Zetelkruiwerk; kruilier
- vlucht
- 26,15 m.
- vang
- Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar.
- overbrenging
Bovenwiel 62 kammen
Bovenschijfloop 35 staven, steek 13,4 cm.
Onderschijfloop 20 staven
Onderwiel 81 kammen, steek 17,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,29 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 375 buiten 1981 1981 buiten aanw. 26,15 Derckx 376 binnen 1981 1981 binnen aanw. 26,00 Roede ?, Pot? buiten ? 1928 buiten 1980 ? Pot 913 binnen 1875 1875? binnen 1980 26,00 - wiekverbeteringen
Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.
- bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 1400 1892 1892? aanw. 05,95 - wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte onbekend ? ? aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 25816
- inventarisnummer
- ZH187
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
-
onb.
- bedrijfsvaardigheid
- Tijdelijk niet maalvaardig (zie 'Geschiedenis')
- bestemming
- Bemalen van de polder Lakerveld; thans op vrijwillige basis
- molenmaker
- Fa. de Gelder (2001/02)
- omwentelingen
- eigenaar
- SIMAV
- eigendomsvorm
- Stichting
- eigendomshistorie
De SIMAV is eigenaar sinds 1972, daarvoor was dat de polder Lakerveld.
- geschiedenis
Het oorspronkelijke bouwjaar van deze molen is vooralsnog niet uit archiefstukken te achterhalen; de oudste vermelding is 1609, maar die ging over een al bestaande molen, ofwel: al vóór 1609 stond er een molen op deze plaats. Vrijwel zeker is dat ook een wipmolen geweest.
Deze molen heeft zich zeer lang in de belangstelling van het polderbestuur mogen verheugen, want pas in 1986 werd hij buiten gebruik gesteld. Hij was op dat moment al veertien jaar eigendom van de SIMAV. De eveneens nog bestaande Bonkmolen van dezelfde polder was daarentegen toen al vele jaren buiten bedrijf.
Op 13 december 1980 brak tijdens het malen de buitenroede. Deze was in 1928 gestoken en afkomstig van de in dat jaar gesloopte wipmolen van de polder Bolgarijen. De vallende roede vernielde ook de makelaar op de kap. Besloten werd, ook de uit 1875 daterende Pot-binnenroede te vervangen en twee nieuwe gelaste exemplaren te bestellen.
Tot 1 november 1997 ging alles weer goed: die datum werd de Vlietmolen slachtoffer van brand, gevolg van een slecht trekkend rookkanaal. De bewoners ontsnapten op tijd, maar de schade aan de molen was groot: luttele dagen na de brand heeft men de molen onttakeld.
Een grote restauratie werd gestart in 2001; in 2002 werd de geheel herstelde molen feestelijk in gebruik genomen. De overbrenging is bij deze gelegenheid gewijzigd: het vroegere bovenschijfloop had 30 staven, het huidige 35. De verhouding tussen wiekenkruis en scheprad is aldus verlangzaamd van 2,09 tot 2,29 op 1.
Begin juni 2021 vond opmerkelijk herstel plaats: ter bestrijding van de bonte knaagkever heeft men de molen, zoals dat eerder onder meer in Usselo gebeurde, vrijwel compleet in een grote geelgroene 'jas' gehuld en daarna uitgegast. De molenaar moest voor enige dagen een ander verblijf zoeken!
In mei 2022 heeft men het scheprad en de waterlopen drooggezet, omdat de frontmuur van de achterwaterloop steeds erger begon te scheuren en er al jaren veel grond verdween bij de sprenkelstraat en bij de vleugelmuur van de achterwaterloop. Onnodig te zeggen dat de molen ook onderloops was.
Na het verwijderen van heel wat modder en slib bleken de houten vloer en kespen gebroken: dat was de oorzaak van de verzakking van de toog. Men ontdekte al gravend nog iets bijzonders: op de normale eiken kespen en planken bleken dennen balken met daarop weer planken van naaldhout aangebracht, een dubbele vloer dus. 'En passant' kwamen er in de modder vele oude scherven en andere voorwerpen naar boven.
Een raming van wat het (ongetwijfeld behoorlijk ingrijpende) herstel moet gaan kosten wordt binnenkort verwacht. Ondertussen kan de molen wel draaien (en heeft dat in 2022 ook zeer zeker gedaan!).
Typisch voor de molens hier in de buurt is dat de schuine gedeelte boven deuren en ramen met zinken dakjes zijn afgewerkt en niet zo als gebruikelijker het riet doorgelegd.
Ongebruikelijk voor een wipmolen is hier de kruilier.
aanvullingen
- literatuur
Vlietmolen 'terug' in Lexmond, in: Molens 67 (2002), pp. 4 - 7.
Mark Dwarswaard, De Vlietmolen mag blijven malen!, in: Molenwereld 109 (2007), pp. 406 - 407.
foto's
- foto's
-
Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Thijs van Hoof (september 2020)
D molen maalt lekker met vier halve zeilen op het Zuidwesten.Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Tony Hop (17-8-2015)Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Jan van Eijk (26-4-2020)
De molen in de rouw voor collega molenaar Wim Meerkerk van de Oudendijkse molen in Hoornaar.Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Thijs van Hoof (7-6-2021)
De molen ingepakt en het gas is al ingelaten. Eindelijk wordt de bonte knaagkever een halt toegeroepen en is de aantasting van de ondertoren, de koker, de bovenzetel, steenburrie en de steenlijsten voorbij.Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Theo de Rooij (mei 2015). Bij de laatste restauratie is een soberder kleurenpalet gekozen. Maar het verschilde wel van de authentieke situatie. Nu is zo goed mogelijk 1 tijdsbeeld genomen en wel zo als het op een foto van 1916 was...Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Thijs van Hoof (5-8-2019)
Op de foto is goed te zien waarvoor een sprenkelstraat dient.Molen 00824 Vlietmolen (Lexmond)Boukje van Leijen (8-5-2016) | De voor een wipmolen ongebruikelijke kruilier.
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | tekstbijdragen over de motor in deze molen insturen (indien van toepassing)
- foto's
- foto's insturen