Molen De 1200 Roe, Amsterdam

geschiedenis

toestand

werkend

bouwjaar

1632

bedrijfsvaardigheid

Draaivaardig

bestemming

Vh. bemalen van de Osdorperbinnenpolder, thans buiten bedrijf; woning

molenmaker

?? (1632) Fa. Poland, Heerhugowaard (1977)

omwentelingen

eigenaar

Stadsherstel Amsterdam N.V.

eigendomsvorm

Organisatie

geschiedenis

Molen De 1200 Roe is een in of omstreeks 1632 gebouwde achtkante bovenkruier. Hij bemaalde de 595 ha. grote Osdorperbinnenpolder op Rijnlands boezem.

In het begin van de 17de eeuw was dit gebied niet bemalen, want op de bekende kaart Rijnland uit 1615 is in deze polder nergens een molen aangegeven en vond de afwatering plaats door een sluis op het IJ.
De bouw van deze molen zal ongetwijfeld verband hebben gehouden met de aanleg van de Haarlemmertrekvaart in het jaar 1631. Deze sneed de polder in twee delen, waardoor het zuidelijke en grootste deel van zijn afwatering werd beroofd. Met de molen kon dit gebied nu worden bemalen op de nieuwe trekvaart die deel uitmaakte van Rijnlands boezem.
De oorspronkelijk met een scheprad uitgeruste molen werd in 1871 vervijzeld en in 1931 voorzien van een elektromotor als hulpkracht.

Als gevolg van stadsuitbreiding is de waterstaatkundige situatie hier na de Tweede Wereldoorlog totaal gewijzigd, waardoor de molen omstreeks 1950 buiten bedrijf kwam en in eigendom is overgegaan naar de gemeente Amsterdam. In 1954 werd de toevoersloot gedempt, waardoor hij verstoken werd van water.
Als gevolg kwam de molen onmiskenbaar in verval. In 1971 werden beide roeden gestreken maar voor de rest veranderde er niets. Zo bleef ook de vangstok achter uit de kap steken.
In 1977 werden nieuwe roeden gestoken en de molen ook weer opgehekt en in Amstellandse kleuren (lichtgele roeden en borden en donkergroene voorzomen) geverfd. Vanaf dat jaar werd de molen wel eens in een andere stand gezet maar gedraaid werd er eigenlijk niet. Het werd, vanwege de dichtbij gelegen bebouwing, vermoedelijk ook niet zinvol geacht.
Sinds de komst van een nieuwe vrijwillig molenaar/bewoner in september 2003 draait de molen weer regelmatig.

In de trend van de herziening van het eigen onroerend goed is ook deze molen op een zeker moment in andere handen overgegaan: nadat eerst de Stadsdeelraad Nieuw-West eigenaar werd, is de molen in 2018 overgedragen aan Stadsherstel Amsterdam N.V., een grote organisatie die tientallen monumententale gebouwen in Amsterdam en omgeving bezit, onderhoudt en verhuurt.

Constructie
Het eiken achtkant staat op twee aan twee evenwijdig geplaatste penanten en is, waarschijnlijk in de tweede helft van de vorige eeuw, al eens verstijfd met onder andere per veld een extra veldkruis.
Zo te zien zijn boventafelement, rolvloer, kuip en kap al eens vernieuwd. In het zware grenen boventafelement, dat ongetwijfeld een boventafelement met blokkeelconstructie heeft vervangen, zijn nog de kruikrammen aanwezig uit de periode dat de molen binnenkruier was. Ook zijn nog delen van de hangelier aanwezig, wat het waarschijnlijk maakt dat het buitenkruiwerk pas in de 19de eeuw is aangebracht.