Molen Weddermarke, Wedderbergen

Wedderbergen, Groningen
b

korte karakteristiek

naam
Weddermarke
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In herstel (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van het waterschap Weddermarke, thans op vrijwillige basis

adres
Molenweg 9
9698 XV Wedde
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00590
oude dbnr.
B378
Meest recente aanpassing
| Foto molen en as
media-bestand
Molen 00590 Weddermarke (Wedderbergen)
Willem Jans (19-4-2008)

locatie

plaats
Wedderbergen
gemeente
Westerwolde, Groningen
kadastrale aanduiding
Gemeente Wedde, sectie D, nr. 3054
geo positie
X: 268776, Y: 567941
N: 53.08631, O: 7.08569
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Niet groot; de molen ondervindt sterke bomenhinder uit bijna alle richtingen behalve tussen NO (over O) en Z.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenweg 9
9698 XV Wedde
molenaar
Abel Middel / Hemmo Poppen
telefoon
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag 13.00 - 16.00 uur en op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak.

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Weddermarke via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, met stenen veldmuren
kap
Gedekt met riet
inrichting

Vijzel

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, met rood afgebiesde krullen, zonder opschrift

Gevelsteen in de veldmuur met de tekst:
Gebouwd in 1875
Herbouwd in 1898
Stroomlijn aangebracht door het bestuur 1938
H. Timmer voorz.
R. v.d. Veen Secret.
R. Loning.
E. Wiertsema molenmaker.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk (met keerschijven). Kruilier.
vlucht
20,60 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 54 kammen
Bovenbonkelaar (sterwiel) 31 kammen
Onderbonkelaar 45 kammen
Vijzelwiel 40 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 1,96

N.B. Het gehele gangwerk in de molen is conisch uitgevoerd

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 85, Molema
Molema
✉︎ 85 buiten 2024 2024 buiten aanw. 21,00
media-bestand
Roede 86, Molema
Molema
✉︎ 86 binnen 2024 2024 binnen aanw. 21,00
Buurma ✉︎ 196 binnen 1987 1987 binnen 2024 20,60
Buurma ✉︎ 195 buiten 1987 1987 buiten 2024 20,60
wiekverbeteringen

Vanaf de bouw in 1898 was deze molen uitgerust met zelfzwichting. In 1938 werd een stroomlijn aangebracht, in dit geval 'half-verdekkerd'. De binnenroede was toen bovendien voorzien van dwarskleppen.
Bij de grote restauratie van 1987 is gekozen voor Oud-Hollands met zeilen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 81, Muinck Keizer, J.M. de
Muinck Keizer, J.M. de
✉︎ 81 1898 1898 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In herstel (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Bemalen van het waterschap Weddermarke, thans op vrijwillige basis

molenmaker
J. en L. Wiertsema, Sappemeer (1898)
omwentelingen
geschiedenis

De molen werd in 1898 gebouwd door de molenmakers Jan en Luitje Wiertsema uit Sappemeer, dit ter vervanging van een afgebrande molen (die in 1874 was gebouwd). Vanouds  was deze molen uitgerust met zelfzwichting. De molen bemaalde het waterschap Weddermarke (groot 424 ha), welke later opging in het waterschap Reiderzijlvest.

Tussen 1910 en 1955 deed een stoomgemaal dienst als hulpkracht, opgevolgd door een dieselgemaal, dat tot 1970 in werking was. In dat jaar werd de bemaling van de polder in groter verband gebracht, waarvoor elders een nieuw elektrisch gemaal in werking kwam. Tevens werd het polderpeil verlaagd, waardoor de vijzel van de molen droog kwam te staan. Vanaf dat moment maalde de molen in circuit.

Wat de maalvaardigheid betreft is er later iets verbeterd: vrijwillig molenaar Jo Bierhof, destijds werkzaam bij het waterschap, zorgde (in samenwerking met de Molenwerkgroep Oost-Groningen) ervoor dat er weer water in de molensloot kwam te staan (het was een kwestie van één stuw plaatsen...).
In diezelfde tijd werd op de plek van het oude dieselgemaal een inlaatklep geplaatst om de boeren in droge tijden van extra water te voorzien. Deze klep is zelfregulerend, dus wanneer de molen teveel zou uitmalen, loop het water weer terug. Met andere woorden: de molen is (weer) maalvaardig!
In augustus 2009 is begonnen met herstel van de vijzel. Daartoe werd die laatste gelicht en naar de werkplaats van de molenmaker gebracht. De vijzelkom daaronder bleek ook een reparatie te moeten ondergaan. Op 24 november werd de geheel gereviseerde vijzel weer aangebracht.

Helaas is vanaf ca. 1970 door de ruilverkaveling de windvang uit de westelijke richtingen ronduit slecht geworden door allerhande bomengroei. Er is een 'landschap' ontstaan dat deze molen volstrekt geen recht doet en historisch gezien hier ook niet thuishoort.
Onbegrijpelijk is verder dat deze molen, die vanaf de bouw met zelfzwichting uitgerust is geweest, in 1987 alsnog zeilroeden kreeg. Dit in een tijd, dat 'wegrestaureren' van wieksystemen allang geen opgeld meer deed en in veel gevallen wiekverbeteringen doorgaans weer werden gereconstrueerd. Een gemiste kans, maar een relatief gering probleem in vergelijking met hoe de omgeving van deze molen is verworden. 

In het najaar van 2023 besloot men de molen stil te zetten, ook dit keer vanwege problemen met de roeden: enkele stuiklassen bleken niet in orde. In de zomer van 2024 werden de nieuwe roeden gemaakt. Deze zijn op 2 oktober 2024 gestoken. Het zijn opnieuw zeilroeden geworden. 

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar het waterschap, dat hij kan bemalen.

foto's

foto's