Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
In de regel zaterdag en op afspraak
Drie koppel kunststenen; kammenluiwerk.
Voorste bovenwiel:
Tandkrans trapzijde: 71 kammen. Steenschijfloop 16 staven.
Tandkrans borstzijde: 81 kammen. Steenwiel 15 kammen.
Achterste bovenwiel:
62 kammen. Steenschijfloop 13 staven.
Overbrengingsverhoudingen resp. 1 : 4,44, 1 : 5,4 en 1 : 4,77.
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Roede 114, Derckx
|
✉︎ | 114 | binnen | 1974 | 1974/2010 | binnen | aanw. | 26,00 |
Roede 115, Derckx
|
✉︎ | 115 | buiten | 1974 | 1974/2010 | buiten | aanw. | 26,00 |
| Fransen | ✉︎ | g.n. | binnen | 1914 | 1914? | binnen | 1974 | 25,60 |
| Fransen | ✉︎ | g.n. | buiten | 1904 | 1904? | buiten | 1974 | 26,00 |
Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
As ?, Nijmeegsche IJzergieterij
|
✉︎ | ? | 2009 | 2009 | aanw. | 06,00 |
As g.n., Mercx
|
✉︎ | g.n. | ? | 2007 | 03,08 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De kast van de huidige molen is in aanleg zeer oud; enkele delen dateren uit ca. 1600. Hij staat op de huidige plaats sinds 1852, toen C. Roozen vergunning kreeg om de molen daarnaartoe te kunnen brengen. Daarvoor stond de molen ook in Moergestel, en wel op de Molenakker in het gehucht De Heuvel. De molen stond tot 1852 dus niet te Biest-Houtakker, zoals meestal is beweerd.
Deze standerdmolen moet ooit 'gerezen' zijn: de vlucht kon, door verhoging van de teerlingen, vrij gemakkelijk worden vergroot (waardoor het vermogen van de molen aanzienlijk kon toenemen).
Hier schijnt dit echter voornamelijk te zijn gedaan om de benedenruimte beter te benutten: het was zeer gemakkelijk dat, áls de kruisplaten zo hoog lagen, de molenaar eronderdoor kon lopen! Deze molen heeft daarom een vrij hoge onderbouw en een, gezien de vlucht, kleine kast. Niet duidelijk is, of die verhoging plaatsvond in 1852 of al eerder.
In 1974 werden de roeden vervangen; in 1985 en 1992 volgden verdere restauraties.
In de 21ste eeuw stond de molen geruime tijd stil en vanaf 2007 zelfs tijdelijk zonder as en roeden, vanwege problemen met de gietijzeren insteekkop. Uiteindelijk werd deze afgekeurd. Volledig herstel liet vervolgens op zich wachten vanwege plannen om de molen te verplaatsen of te verhogen.
Uiteindelijk is de molen gehandhaafd zonder dat de omgeving wezenlijk werd veranderd of de molen op een soort van berg is neergezet. Begin 2010 was de molen weer maalvaardig met een nieuwe gietijzeren as (dus geen insteekas meer). De Derckx-roeden van 1974 werden weer gestoken, na eerst nog te zijn verlengd. Het houten gedeelte van de vorige as werd opengehakt en dient nu als vulstukken rond de nieuwe as.
Aan de achterzijde van de bovenas werd een nieuw tweede bovenwiel aangebracht voor de aandrijving van een derde koppel stenen.
Deze molen heeft, voorzover bekend, nooit een naam gehad.
De enige standerdmolen in Nederland waarvan de constructie van de kast niet gesteund wordt door weegbanden, maar door veldkruisen.
