- bouwjaar
- bestemming
Het malen van graan en het slaan van olie, thans op vrijwillige basis; museum
- molenmaker
- Kruijer, Assen(?) (1851) J.D. Medendorp, Zuidlaren (1968 en later)
- omwentelingen
- eigendomshistorie
De Stichting Koren- en Oliemolen De Wachter is eigenaar sinds 1989; daarvoor was dat jarenlang de familie Medendorp.
- geschiedenis
-
De molen werd in 1851 gebouwd in opdracht van Van Bon. Tot 1895 bleef de molen in zijn familie; in dat jaar werd het eigendom van de familie Medendorp.
De molen was vanaf de bouw ingericht als koren- en oliemolen. De aandrijving bestond uit één koningspil, die vanaf de kap naar beneden liep tot 4 meter boven de begane grond. In 1898 werd een stoommachine van 40 pk. geïnstalleerd voor het aandrijven van de olieslagerij. Het oliewerk werd vanaf dat moment aangedreven door de stoommachine en de korenmolen door windkracht. De lange koningspil werd dan ook ingekort.
De stoomolieslagerij bleef tot 1935 in gebruik en werd later deels verkocht. In 1950 eindigde het graanmalen op windkracht.
Vanaf 1968 heeft molenmaker Medendorp zijn eigen molen stukje bij beetje gerestaureerd; eerst het molentechnische gedeelte, later volgde reconstructie van het oliewerk. Inmiddels was dit door de omvang een project geworden van vele personen.
Sinds de tachtiger jaren is de binnenkant van de molen in oude staat hersteld. Het museumcomplex omvat naast de windkorenmolen een olieslagerij, vier dienstvaardige stoommachines, een specerijen-maalderij, een smederij, een molenmakerswerkplaats, ambachtelijke bakkerij en kruidenierswinkeltje uit de jaren twintig van de vorige eeuw. Tevens kan op bepaalde dagen gevaren worden met raderstoomboot De Jonge Wachter.
In 2009 is het complex uitgebreid met een klompenmakerij, een stelmakerij (houtbewerking) en een grote tentoonstelling (400 m2) van oude gebruiksvoorwerpen, gewichten en weegwerktuigen, en gereedschappen. Ook het originele beeld van Berend Botje staat in deze uitbreiding opgesteld.
Eind 2025 staat de molen boven de stelling in de steigers: het rietdek van de kap wordt vernieuwd en er zal ook volop worden geschilderd.
Een paar technische details:
Hoewel de as doorboord is en de ´spin´constructie aanwezig, worden de grote remkleppen vooralsnog met de hand bediend. Er wordt echter gewerkt om dit t.z.t. door de bovenas te doen.
Nog iets opmerkelijks: de zeilen worden hier niet normaal aangebracht, maar opgetrokken aan kabeltjes en katrollen bovenaan het hekwerk bij de askop. Op de dagen dat er niet gedraaid of gemalen wordt is hier op het wiekenkruis dan ook geen zeil aanwezig.
De hekkens zelf zijn ook op ongewone wijze aangebracht: zij zijn niet door gaten in de roeden gestoken maar zitten om en om in een soort vorken gestoken die aan de roeden zijn geschroefd. De hekkens die niet door die vorken gestoken zijn lopen min of meer 'dood' tegen de roeden aan.