Molen Aeolus, Adorp

Adorp, Groningen
b

korte karakteristiek

naam
Aeolus
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, pelmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In restauratie (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

adres
Molenweg 7a
9774 PG Adorp
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Aeolus via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00435
oude dbnr.
B311
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 00435 Aeolus (Adorp)

Milan Kats (1-4-2024) 

locatie

plaats
Adorp
plaatsaanduiding
gemeente
Het Hogeland, Groningen
kadastrale aanduiding
Gemeente Adorp, sectie C, nr. 1834
geo positie
X: 231687, Y: 588295
N: 53.27567, O: 6.53682
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Deze wordt sterk verminderd door beplantingen in de omgeving maar de windvang is redelijk goed.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenweg 7a
9774 PG Adorp
molenaar
-
telefoon
050-3061724
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
op afspraak
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, bekleed met vertikale delen van red-cedar, op stenen onderbouw.
kap
Gedekt met verticaal gepotdekselde delen
inrichting

Eén koppel maalstenen en twee pelstenen; kammenluiwerk.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
IJzeren rollen; kruilier met rondgaande ketting
vlucht
22,65 m.
vang
Hoepelvang (metaal). Vangbalk met duim; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen
Kammenluitafel 31 kammen
Luiaswiel 21 kammen
Spoorwiel 101 kammen
Pelschijflopen 20 staven
Steenschijfloop 27 staven
Overbrengingsverhoudingen
maalwerk 1 : 7,15
pelwerk 1 : 9,65

hoogte
van de stelling: 8,60 m.
wiekvorm
Binnenroede: zelfzwichting met een Van Bussel-achtige stroomlijn; buitenroede zelfzwichting met halve verdekkering.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 506, Vaags
Vaags
✉︎ 506 binnen 2021 2023 binnen aanw. 22,61
Bremer/Nieman ✉︎ 320 buiten 2022 2023 buiten aanw. 22,65
Buurma ✉︎ 105 buiten 1981 1981 buiten 2020 22,65
Pot ✉︎ 2594 binnen 1926 1926 binnen 2020 22,70
wiekverbeteringen

In 1895 kreeg de molen op één roede zelfzwichting, de andere roede bleef een zeilroede.
Vanaf 1956 hadden beide roeden zelfzwichting, de binnenroede met een stroomlijn, de buitenroede met een halve verdekkering. 
Na de grote restauratie, die in 1981 werd opgeleverd, had de molen op beide roeden zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen.
Bij de restauratie anno 2023 kreeg de molen krijgt opnieuw zelfzwichting met op de binnenroede een Van Bussel-achtige stroomlijnneus en op de buitenroede halve verdekkering.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1454, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1454 1895 1895? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
In restauratie (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

molenmaker
J. Kortholt, Ruischerbrug (1851)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Molenstichting Winsum is eigenaar sinds 3 oktober 2019. Daarvoor was dit jarenlang G. Tóth.

geschiedenis

Deze molen is in 1851 door molenmaker Jacob Kortholt van Ruischerbrug voor rekening van B.G. Oosterhuis gebouwd. Tijdens de bouw verzakte de onderbouw in zuidelijke richting weg; de oplossing om het bovenachtkant toch recht te krijgen was het metselen van een wigvormig tussenstuk! Vanaf de straat gezien maakt het gehele molenlijf daarom een geknikte indruk. Evenwel liggen beide pelstenen waterpas onder de schuin aflopende stellingzolder.
De molenmaker, Jacob Jacobs Kortholt dus, destijds 74 jaar oud maar nog steeds actief, maakte op 29 september 1851 tijdens werkzaamheden in deze molen een zware val en overleed enige dagen later aan de gevolgen daarvan.

Tot 1895 was er een houten as met zeilroeden; in dat jaar werd een ijzeren as gestoken en kreeg de molen op één roede zelfzwichting.
In 1926 stak molenmaker Aaltjo Dreise uit Woltersum een nieuwe binnenroede (welke in 1981, na uitvoerige reparatie door roedensmid Buurma uit Oudeschans, gehandhaafd kon blijven).

In 1946 volgde herstel door Bremer voor ƒ 3000,--. In 1956 voerde deze molenmaker een forsere restauratie uit, ditmaal voor ƒ 11.363,--: beide roeden werden toen zelfzwichtend. Min of meer hierop aansluitend nam de Stichting Electriciteitsopwekking door Windmolens, in samenwerking met een aantal Groninger gemeenten, een proef met automatisch kruien en zwichten langs elektrische weg. Het resultaat hiervan is altijd een beetje stil gebleven: aan te nemen is dat het geen succes was.

Daarna ging het snel minder goed met deze molen: zo waaiden tijdens een storm in de nacht van 9 op 10 november 1969 de kleppen van de binnenroede grotendeels weg (N.B. Diezelfde nacht waaide de Fraeylemamolen te Slochteren om). In 1977 werd om veiligheidsredenen het resterende hekwerk verwijderd.

In november 1980 begon een uiteindelijk ƒ 266.538,-- kostende restauratie door de fa. Doornbosch (die haar werkplaats min of meer naast deze molen heeft). Op 4 december 1981 volgde de officiële ingebruikname en daarna was de molen ook geregeld in bedrijf.

In latere jaren werd de bedrijvigheid minder, mede omdat er weinig onderhoud werd verricht. Na 2000 stond de molen stil. In november 2014 werd de molen naar het westen gekruid, waarna beide roeden werden kaalgezet. Daar bleef het voorlopig bij.

Na veel onderhandelen kon de Molenstichting Winsum de molen tenslotte in 2019 van de particuliere eigenaar Georg Tóth aankopen. De stichting stond hiermee voor een flinke opgave, want de molen verkeerde inmiddels in zeer slechte staat en diende opnieuw grondig te worden gerestaureerd.

Op 26 november 2020 maakte men evenwel een duidelijk begin: nadat beide roeden waren gestreken, heeft men de kap van de romp getakeld.
Eerder, in 2019, hadden proefboringen tot 26 meter diepte plaatsgevonden. Daaruit was gebleken dat de bodem niet geheel stabiel was. Voor wat tijdens de bouw, door het verzakken, al was gebleken, kreeg men alsnog keihard bewijs. Men besloot de Aeolus een nieuwe fundering te geven waarbij de scheefstand van de onderbouw, zoals die sinds de bouw aanwezig is, gehandhaafd blijft.
Los hiervan zal het eigenlijke metselwerk van die onderbouw nu grondig worden hersteld, iets wat niet was gedaan bij de restauratie van 1980/81.

In februari 2023 stond de geheel gerestaureerde kap naast de molen. Op 8 juni werd die geplaatst. Niet lang daarna zaten ook beide (nieuwe) roeden erin. In september keek een groot stel kleppen uit naar de dag waarop de molen weer echt kan gaan malen.

Eigenaars/mulders:
B.G. Oosterhuis (1851 - 1862)
R.H. Nanninga (1862 - 1866)
J.A. Kraaima (1866 - 1891)
Jb. Vennema (1891 - 1892)
Tiddo A. Edens (1892 - 1925)
B. Ridder (1925 - 1931)
L. Smith (1931 - 1941)
A.J. Hazekamp (1941 - ?)
H. Wieringa (? - 1960)
Doede Kruijer (1960 - 1988)
Reintjes (? - ?)
G. Tóth (? - 2019)
Molenstichting Winsum (2019 -      ).

 

foto's

foto's