- plaats
- Groesbeek
- plaatsaanduiding
- gemeente
- Berg en Dal, Gelderland
-
kadastrale aanduiding
- Gemeente Groesbeek, sectie L, nr. 4083
- geo positie
-
X: 192715, Y: 420647
N: 51.77322, O: 5.93365
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
- Niet onbelangrijk maar de molen staat behoorlijk ingesloten door allerhande bebouwing
- modeltype
-
Ronde molen, beltmolen
- krachtbron
- wind
- functie
- romp
- Ronde stenen molen; belt deels afgegraven en vervangen door pakhuis
- kap
- Gedekt met dakleer
- inrichting
Eén koppel 16der kunststenen en één koppel ?der stenen; graanreiniger; elevator; duwregulateur; elektrisch gedreven maalstoel; silo's; sleepluiwerk (met autoband)
- versieringen
Aardige baard met drie wolkvormige rondbogen, groen geverfd met witte rand en in witte blokletters "DE ZUIDMOLEN".
Aardige achterbaard met drie rondbogen, groen met witte rand. In grote cijfers/letters "18 ANNO 57"
- plaats bediening
- beltmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Engels; kruilier (elektrisch aangedreven) met rondgaande ketting
- vlucht
- 25,00 m.
- vang
- Vlaamse vang (vangbalk boven het voeghout); vangbalk met haak; vangtrommel
- overbrenging
Bovenwiel 69 kammen
Bovenschijfloop 37 staven, steek 13 cm.
Spoorwiel 84 kammen, steek 11 cm.
Steenschijfloop 26 staven
Overbrengingsverhouding: 1 : 6,02
- hoogte
- van de belt: 2,60 m.
- wiekvorm
- Systeem Fauël met Ten Havekleppen en neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
- wiekenkruis
-
| fabrikant |
|
roenummer |
positie bouw |
fabricagejaar |
jaar gestoken |
positie |
jaar verdwenen |
lengte |
|
Groot Wesseldijk
|
✉︎ |
8 |
buiten |
1984 |
1984 |
buiten |
aanw. |
25,00 |
|
Groot Wesseldijk
|
✉︎ |
9 |
binnen |
1984 |
1984 |
binnen |
aanw. |
25,00 |
|
Pot
|
✉︎ |
? |
binnen |
? |
1949 |
binnen |
1984 |
25,00 |
|
Pot
|
✉︎ |
? |
buiten |
? |
1949 |
buiten |
1984 |
25,00 |
- wiekverbeteringen
In 1937 is deze molen op beide roeden voorzien van het systeem Van Bussel met remkleppen; dit bleef in 1949 gehandhaafd.
In 1984 werd op beide roeden het systeem Fauël (fokwieken) aangebracht, hier met - hoogst uitzonderlijk - ook op alle vier de enden een Ten Haveklep. Daarnaast hebben de vier enden ook neusremkleppen.
- bovenas
-
| fabrikant |
|
asnummer |
fabricagejaar |
jaar gestoken |
jaar verdwenen |
lengte |
|
NSBM Fyenoord
|
✉︎ |
g.n. |
? |
1949? |
aanw. |
04,40 |
- toestand
- werkend
- wederopbouw
- Ingrijpend herstel na zware stormschade.
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf.
- molenmaker
- J. Heyne (1857)
Fa. Adriaens, Weert (1949)
- omwentelingen
- geschiedenis
-
De stenen romp van deze molen is relatief gezien bijzonder dik; dit omdat het plan bestond er een stellingmolen van de maken. Dit leek nodig vanwege de aanplant van een bos. Toen de mulder dit wist te verhinderen hoefde de molen ook niet zo hoog te worden en besloot hij er een beltmolen van te maken; vandaar dat de verhoudingen van deze molen wat merkwaardig zijn.
De molen overleefde de Tweede Wereldoorlog zonder al teveel schade, opmerkelijk in een streek waar in de laatste fase sprake was van veel oorlogsgeweld en van sommige andere molens vrijwel niets overeind bleef. Deze molen kon toen de bevolking grote diensten bewijzen.
In 1947 voltrok zich alsnog een ramp: door een windhoos raakte de molen zwaar beschadigd. Met kunst- en vliegwerk werd alles door de fa. Adriaens uit Weert weer maalvaardig gemaakt. Op 29 oktober 1949 werd de herstelde molen feestelijk in gebruik genomen en bleef daarna steeds in bedrijf.
De molen werd in 1976 en in 1983/84 gerestaureerd; bij die laatste gelegenheid werd de as doorboord en de molen, als eerste en tot nu toe enige in Nederland, op beide roeden voorzien van Ten Have-kleppen. De fokken en Ten Havekleppen bleven hier op advies van de molenmaker onbehandeld. Na bijna 30 jaar verkeerde dit nog steeds in goede staat en het heeft al veel kostbare schilderbeurten bespaard!
Na lang als bedrijfsmolen te hebben gefungeerd, werd in latere jaren de molen alleen nog gebruikt om meel van elders te mengen en te verpakken. Daar was de molen niet meer voor nodig en draaien was er ook steeds minder bij.
In oktober 2023 maakte de eigenaar een start met het weer op de kaart zetten van de molen: na een grondige schoonmaakbeurt door vrijwilligers draaide de molen voor het eerst weer op 4 november 2023, de Gelderse Molendag.
Inmiddels ligt er een restauratieplan voor de molen om deze weer in zijn oude glorie functioneel te krijgen en regelmatig te laten draaien.
Technische bijzonderheden:
De staartbalk en lange spruit zijn van geklonken ijzer gemaakt; de korte spruit is gelast. Eén steenschijf is voorzien van nylon staven.
De molen is vanouds uitgerust geweest met een vangtrommel; de trommel is hier zo aangebracht dat het vangtouw toch achter de molen moet worden bediend. Een opmerkelijk detail: de vanghaak beweegt niet in lijn met de vangbalk, maar zwaait naar rechts uit.
Eigenaren van de molen:
J. Bodenstaff (1857 - 1894)
J. Jochijms (1894 - 1926)
P. Jochijms (1926 - 1954)
Fa. P. Jochijms (1954 - 1968)
J.F. Jochijms (1968 - 1989)
J. Kersten (1989 - 1993)
L. v.d. Grinten (1993 - 2000)
Stichting De Zuidmolen (2000 - heden).
-
