Molen De Nieuwe Rasp- of tuchthuismolen / De Nieuwe Buitenmolen / De Sophie / De Sophia, Amsterdam

Amsterdam, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Nieuwe Rasp- of tuchthuismolen / De Nieuwe Buitenmolen / De Sophie / De Sophia
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
verfmolen, oliemolen, korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06657 j
oude dbnr.
V1351
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 06657 j De Nieuwe Rasp- of tuchthuismolen / De Nieuwe Buitenmolen / De Sophie / De Sophia (Amsterdam)
Uitsnede van onderstaande tekening

locatie

plaats
Amsterdam
plaatsaanduiding
aan de Kostverlorenvaart oz., voorm. Molenvliet, thans Kinkerstraat
gemeente
Amsterdam, Noord-Holland
plaats(en) voorheen
Nieuwer-Amstel
streek
Amsterdam
kadastrale aanduiding 1811-1832
Nieuwer-Amstel A (1) 148 H.J. Rosenboom
geo positie
X: 119107, Y: 486400
N: 52.36432, O: 4.86024

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis
In de stad Amsterdam zijn drie raspmolens in bedrijf geweest.
Ze waren alle drie eigendom van het rasp- of tuchthuis.
Daar werden door de gevangenen allerlei soorten verfhout geraspt. Dit hield in dat zij het hout in stukken zaagden en dat het hout daarna in stukken werd gehakt, vervolgens werd dit naar de molen gebracht waar het werd fijngemalen.
De molen stond aan de Kostverlorenvaart

Raspmolen, in 1837 eerst omgebouwd tot oliemolen.

In 1845 werd de molen opnieuw verbouwd, nu tot koren- en oliemolen genaamd De Sophie/ De Sophia.
H. van der Kaay, 30 jan. 2008.
-----

Provinciale Drentsche en Asser Courant, 31 mei 1860:
"De olie- en korenmolen Sophia, gelegen aan de Kostverloren Wetering, gemeente Nieuwer-Amstel, en toebehoorende aan den heer H.J. van Maurik, is gisteren namiddag ten 5ure, gevolge van den storm, in brand geraakt en tot den grond eene prooi der vlammen geworden; alleen zijn een paar kleine knechtswoningen nog staande gebleven. De molen was tegen brandschade verzekerd."
-----

Deze molens maalden verfhout. Dat waren tropische houtsoorten waaruit de kleuren blauw (campechehout), geel (citroenhout, vijgenbomenhout) en rood (fernambukhout, saparihout) werden gewonnen.
In het rasphuis (Heiligeweg) werd het hout verspaand en op de molen werden die spaanders vermalen.

Bron: "Verfhoutmolens", J.H. v.d. Hoek Ostende in Maandblad Amstelodamum Jg. 53 (1966), pag. 108-118.
Theo Bakker, 5 nov. 2014.

aanvullingen

trivia
afbeelding 2:
Nieuwe molen van het Rasphuis en Watermolen van de Stads- en Godshuispolder.
datering: Voor 1900 (ca.)
Tekening van J.P. Huijbrechts
Beeldbank Amsterdam, afb.bestand 010097010481.

afbeelding 3:
Tuchthuismolen: aanzicht van het skelet van de molen en het mechanisme daarin, aanzichten van opslagruimten en/of werkplaatsen, plattegrond.
collectie: Bouwtekeningen, vervaardiger: onbekend
Beeldbank Amsterdam, afb.bestand 010056916732.