Molen Weltevreden, Domburg

Domburg, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
Weltevreden
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
adres
Roosjesweg 2
4357 ED Domburg
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Weltevreden via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03549
oude dbnr.
B871
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 03549 Weltevreden (Domburg)
Nancy Middelkoop (26-10-2022)

locatie

plaats
Domburg
plaatsaanduiding
gemeente
Veere, Zeeland
kadastrale aanduiding
Gemeente Domburg, sectie F, nr. 480
geo positie
X: 24164, Y: 398585
N: 51.56096, O: 3.50028
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk voor Domburg, maar de molen staat nogal ingesloten door bebouwing en beplantingen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Roosjesweg 2
4357 ED Domburg
molenaar
Tonny Mulder
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden
zaterdagmorgen
toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, conisch en getailleerd gemetseld
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 16der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; buil

versieringen

Sierlijke baard, lichtblauw geverfd, oranje afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1817' en daaronder 'WeLTe VreDen'. In twee kleine cartouches uiterst links en rechts de getallen '19' en '89'.

Aan de bovenzijde is de romp omgeven met een horizontale band in de kleuren wit-rood-wit.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
32 ijzeren rollen; Walchers kruirad
vlucht
22,16 / 22,24 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 52 kammen
Bovenbonkelaar 28 kammen
Spoorwiel 81 kammen
Steenschijflopen 23 en 29 staven, steek 8,9 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,54 en 1 : 5,18

hoogte
van de berg: ca. 1,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 195, Straathof
Straathof
✉︎ 195 binnen 2004 2004 binnen aanw. 22,16
media-bestand
Roede 194, Straathof
Straathof
✉︎ 194 buiten 2004 2004 buiten aanw. 22,24
Derckx ✉︎ 81 buiten 1972 1972 buiten 2004 22,24
Derckx ✉︎ 82 binnen 1972 1972 binnen 2004 22,24
Pot ✉︎ 524 buiten 1869 1869? buiten 1972 22,24
Pot ✉︎ ? binnen 1864 1864? binnen 1972 22,24
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As g.n., Boddaert & Co.
Boddaert & Co.
✉︎ g.n. ? aanw. 04,53
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf
molenmaker
J. Passenier, Middelburg (1817) Fa. Van Beek, Rijnsaterwoude (1973)
omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Veere is eigenaar sinds 1-01-1997, daarvoor was dat de vm. gemeente Domburg sinds 1970.

geschiedenis

Al sinds 1588 staat in Domburg een molen; van circa 1596 tot 1604 was er ook een papiermolen aanwezig.

De voorganger van de huidige molen was een standerdmolen uit 1620. Het  bovenwiel, met daarin uit gehakt het jaartal '1650', heeft zeer brede plooistukken en moet uit die molen afkomstig zijn (met daarbij de vraag waarom een molen uit 1620 in 1650 alweer een nieuw bovenwiel nodig had. Komt het wiel toch van elders?).

Eerste molenaar van de huidige molen was Pieter van der Meule, geboren in 1792. In 1851 werd zijn zoon Adriaan eigenaar maar deze overleed al een jaar later, zodat de molen weer naar Pieter van der Meule ging.
In 1865 werd Gerrit Passenier, kleinzoon van Pieter van der Meule, eigenaar. Na zijn overlijden in 1902 werd de zaak een tijdlang gedreven door zijn weduwe Klara Passenier-Lous. Vanaf 29 mei 1908 voerde Laurens Passenier, na de dood van zijn moeder, hier zijn bedrijf.

Vanaf 1920 was Jacob Coomans, afkomstig uit Scherpenisse, hier molenaar/eigenaar. In 1963 beëindigde hij, 75 jaar oud, zijn bedrijf en had de molen toen al verkocht aan mr. C.M. van Leeuwen uit Esch (NB). Deze was van plan, de op dat moment in matige staat verkerende molen tot weekendwoning te verbouwen. Vrij snel waren dan ook een koppel maalstenen en de buil op de begane grond verwijderd.
Uiteindelijk ging dit alles hier niet door, voornamelijk vanwege hardnekkig verzet van monumenteninstanties die niet wilden dat het gehele maalwerk zou worden uitgebroken.
In 1970 kocht de toenmalige gemeente Domburg de molen voor ƒ 30.000,-- van (de inmiddels danig teleurgestelde) mr. Van Leeuwen. Drie jaar later volgde een grondige restauratie door molenmakerij Van Beek uit Rijnsaterwoude. Kap, staart en roeden werden vernieuwd, de zolders versterkt en het verdwenen tweede koppel in ere hersteld. Daarna werd er af en toe weer gedraaid, in eerste instantie door een zoon van (de inmiddels overleden) oud-molenaar Coomans.

In de loop van de jaren '90 onderging de omgeving van de molen, die intussen sterk verslechterd was, duidelijke verbetering door het drastisch kappen en snoeien van allerlei beplantingen. Feit is echter dat de bebouwing van Domburg de molen nogal heeft ingehaald.

In 2003 werd het staartwerk hersteld en deels vernieuwd; in juli 2004 nieuwe roeden plus ophekking. Begin 2006 werden vang en voering rond het bovenwiel vernieuwd; ook werd het kruiwerk grondig nagekeken en het maalwerk opnieuw afgesteld. Tot slot kreeg de molen een fraaie nieuwe baard, een creatie van molenmaker Johan Hoefkens. (Later werd die baard, toen er vanwege reparaties aan het metselwerk een steiger rond de molen stond, door vandalen gemolesteerd en moest worden hersteld).
De molen draait sinds ca. 2013 weer zeer regelmatig.

Enigszins raadselachtig is de Boddaert-bovenas: bij restauratiewerk werd, na verwijdering van de vulstukken, op het metaal in sierlijke cijfers het jaartal '1840' aangetroffen. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat de as uit dat jaar dateert. De bovenas doet qua vormgeving eerder denken aan wat Boddaert rond 1860/70 goot. Mario van Hoogstraten, die in 1964 het eerste Zeeuwse provinciale molenboek samenstelde, las '1865' op het aanwezige merkplaatje. Dat zou kunnen, maar helaas is het plaatje door roestvorming inmiddels nagenoeg onleesbaar geworden. 


aanvullingen

unieke eigenschap

Zeldzaam is de constructie van het kruirad: de spaken staan niet haaks op de munnik, maar steken iets schuin naar achteren. Dit is ook het geval bij de molen van het nabijgelegen Zoutelande.

trivia
In het Domburgsch Badnieuws van 14 september 1918 staat bij 'Gevonden voorwerpen': "Een kunstgebit, terug te bekomen bij L. Passenier, molen, Domburg".

foto's

foto's