Molen De Bonte Hen, Zaandam

Zaandam, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Bonte Hen
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
oliemolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het fabriceren van lijnolie op vrijwillige basis

adres
Kalverringdijk 39
1509 BT Zaandam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Bonte Hen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
12189
oude dbnr.
B748
Meest recente aanpassing
| Bezoekmogelijkheid
media-bestand
Molen 12189 De Bonte Hen (Zaandam)
Piet Glasbergen (22-2-2018)

locatie

plaats
Zaandam
plaatsaanduiding
gemeente
Zaanstad, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Zaandam, sectie A, nr. 1328
geo positie
X: 116012, Y: 499079
N: 52.47805, O: 4.81333
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot, markant gelegen aan de Zaanoever ten noorden van de Zaanse Schans

contact en bezoek

bezoek/postadres
Kalverringdijk 39
1509 BT Zaandam
molenaar
Jippe Kreuning
telefoon
075-6217452
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

april t/m september: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur;
oktober t/m maart: alleen op afspraak.

toegangsprijzen

winkelinformatie

Verkoop van lijnolie en ansichtkaarten

meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met riet, op achtkante houten onderbouw met aangebouwde schuur
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel kantstenen, voor- en naslag; pletterij

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de jaartallen:
"1693" "1841" "1975".

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 44 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
22,90 / 23,05 m.
vang
Stutvang; 3 vaste stukken. Vangbalk met duim, vangstok. Trekvang; pal.
overbrenging

Bovenwiel 53 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen, steek 13,0 cm.
Steenschijfloop 15 staven
Steenwiel 72 kammen, steek 13,0 cm.
Onderbonkelaar 25 kammen
Wentelwiel 54 kammen, steek 12,0 cm.
Kranswiel voorslag 40 kammen
Overwerker 37 kammen
Roerwiel 15 kammen
Kranswiel naslag 40 kammen
Overwerker 37 kammen
Roerwiel 12 kammen
Overbrengingsverhouding kantstenen 3,08 : 1
Overbrengingsverhouding wentelas 1 : 0,72

hoogte
van de stelling: 5,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 197 buiten 2008 2009 buiten aanw. 23,05
Vaags ✉︎ 198 binnen 2008 2009 binnen aanw. 22,90
media-bestand
Roede 963, Pot
Pot
✉︎ 963 buiten 1876c 1975 buiten 2009 23,05
media-bestand
Roede 964, Pot
Pot
✉︎ 964 binnen 1876 1975 binnen 2009 22,90
wiekverbeteringen

Deze molen heeft bij de bouw geen wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Enthoven & Co, L.I. ✉︎ 197 1859 1975 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
onderbouw deels 1693
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het fabriceren van lijnolie op vrijwillige basis

molenmaker
Fa. C.W. Fray, Westzaan (1975)
omwentelingen
eigendomshistorie

Vereniging De Zaansche Molen is eigenaar sinds de bouw van 1975, sterker nog: zij had opdracht gegeven tot de bouw.

geschiedenis

Molen De Bonte Hen is een in 1975 gebouwde, als oliemolen ingerichte achtkante bovenkruier met stelling. Hij is herbouwd op de plaats waar van ca. 1693 tot 1935 een soortgelijke molen van dezelfde naam stond. In dat laatste jaar werd die, op de onderbouw en de schuur na, gesloopt. Onderachtkant en schuur zijn daarna jarenlang als opslagplaats in gebruik geweest.

In 1973 is het molenrestant door De Zaansche Molen aangekocht en in een tijdsbestek van vijf jaar tot complete oliemolen hersteld. Diverse onderdelen van de in 1964 verbrande oliemolen De Koperslager, zoals bovenas, roeden en wentelas, konden nog worden gebruikt.
Eind 1975 was de molen draaivaardig; het oliewerk werd in de periode 1977-1979 voor het overgrote deel nieuw gemaakt en sindsdien wordt er ook veelvuldig olie geslagen.

De molen is op een voor en oliemolen gebruikelijke wijze ingericht met een voor- en naslag, beide met vuisters en stampers, en een koppel kantstenen. Verder staat nog een pletterij opgesteld, afkomstig uit de naburige molen De Os.
Op de zolder van deze molen bevindt zich een harenmakerij: veel haren die in gebruik zijn bij de huidige oliemolens zijn hiervan afkomstig.

Beide in 1975 gestoken Potroeden hadden vóór deze molen nog in drie andere molens gezeten, vermoedelijk is dat een record. Helaas was dat op 24 maart 2009 voltooide tijd, omdat zij die dag werden vervangen, zij waren namelijk 'op'. Men heeft die dag nieuwe gelaste roeden gestoken.

In augustus 2014 begon Molenmakerij Saendijck met noodzakelijk herstel aan de fundering. De molen is op een betonnen plaat gezet, die op zijn beurt weer wordt gesteund door tientallen pulspalen die tot op ruim 16 meter diepte zijn geperst. Op 25 maart 2015 draaide de molen voor het eerst in maanden weer.
Begin 2022 werd de stelling grondig nagekeken.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is steeds onder de naam "De Bonte Hen" bekend geweest, maar werd - verkort en vermoedelijk een beetje spottend - ook wel aangeduid als "De Kip".

literatuur

Ron Blonk, 'Nieuwe fundering voor oliemolen De Bonte Hen', in: Molenwereld 187 (2014) 444 - 446.

trivia

Bij De Bonte Hen worden diverse olieproducten verkocht, zoals lijnolie en ook, voor de aardigheid, lijnkoeken. Op een dag kocht een toerist zo'n lijnkoek. Hij was nog maar amper vertrokken of keerde alweer terug met de mededeling: "Die speculaas is niet te eten!".

foto's

foto's