Molen De Kat, Uitgeest

Uitgeest, Noord-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Kat
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de polder De Zien, thans op vrijwillige basis
adres
Limmerweg 2
1911 BS Uitgeest
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Kat via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
10672
oude dbnr.
B732
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 10672 De Kat (Uitgeest)
Piet Glasbergen (11-11-2014).

locatie

plaats
Uitgeest
plaatsaanduiding
gemeente
Uitgeest, Noord-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Uitgeest, sectie B, nr. 5450
geo positie
X: 109396, Y: 505291
N: 52.53337, O: 4.71511
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Deze wordt sterk beperkt door allerhande woningen en industriële bebouwing in de omgeving.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Limmerweg 2
1911 BS Uitgeest
molenaar
Paul Schoffelmeer / Edwin Blok
telefoon
0251-312166
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

In principe iedere zaterdag, verder als de molen draait en op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak

bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Grenen achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geverfde gepotdekselde planken.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Stalen vijzel Ø 1,58 m.
Geen woning in de molen

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd met wit afgebiesde krullen, en de jaartallen '1567' '1889' en daaronder '19 73'

Op de windpeluw in grote letters de naam 'De Kat'

Fraai achterkeuvelens in 'Alblasserwaardse' stijl.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels met 31 rollen; kruirad
vlucht
25,44 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 63 kammen
Bovenschijfloop 31 staven, steek 12,0 cm.
Onderbonkelaar 41 kammen
Vijzelwiel 40 kammen, steek 10,5 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 2,08

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 170 binnen 2002 2002 binnen aanw. 25,44
Straathof ✉︎ 171 buiten 2002 2002 buiten aanw. 25,44
Hoogovens ✉︎ 2 binnen 1973 1973 binnen 2001 25,40
Hoogovens ✉︎ 1 buiten 1973 1973 buiten 2001 25,40
wiekverbeteringen

Deze molen heeft bij de herbouw in 1973 geen wiekverbetering gekregen.
De verbrande voorganger had op de buitenroede het systeem Fauël (fokwieken).

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
NSBM Fyenoord ✉︎ g.n. 1846 1973 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de polder De Zien, thans op vrijwillige basis
molenmaker
Fa. Poland, Heerhugowaard (1973)
omwentelingen
geschiedenis

De eerste molen op deze plaats werd zeer waarschijnlijk gebouwd in 1567. Deze molen, die in 1864 nog met een scheprad was uitgerust, brandde in 1889 af en werd vervolgens door de bekende Zaanse molenbouwers Gebr. Vredenduin als vijzelmolen herbouwd. In 1962 werd in de molen een elektrische hulpaandrijving geplaatst.

Als gevolg van onvoorzichtigheid met vuur tijdens rietdekwerkzaamheden raakte de molen op 7 september 1971 in brand. Hoewel de molen de brand staande overleefde meende de brandweer evenwel de molen omver te moeten trekken, iets wat tenslotte met veel moeite 'slaagde'. Als gevolg hiervan gingen ook as en roeden verloren.
Dat was niet de eerste blunder van de brandweer rond deze brand: de eerste auto die bij de brand arriveerde kantelde op amper 40 meter van de molen in de sloot (en kon dus niets meer bijdragen aan het blussen).

Het meteen na de brand opgerichte 'Actiecomité Herbouw Molen de Kat' slaagde erin, op deze plek weer een molen te laten verschijnen. In 1973 verrees een molen die oorspronkelijk in 1842 te Alblasserdam op de scheepswerf J. Smit en Co. was gebouwd als houtzaagmolen „Ons Genoegen". Vanwege algehele vernieuwing van de werf werd deze in 1952 afgebroken en aan de gemeente Haarlem geschonken om te worden opgebouwd op de plaats van de daar in 1932 afgebrande molen „De Adriaan". Deze plannen kwamen echter niet tot uitvoering en na jaren gedemonteerd opgeslagen te zijn geweest, werd hij door de gemeente Haarlem aan de Stichting Uitgeester Molens ter beschikking gesteld voor herbouw in Uitgeest.
De herbouw werd verricht door de fa. Poland uit Heerhugowaard. Op 15 december 1973 werd de vang gelicht van een maalvaardige molen, slank en groots, maar totaal niet lijkend op zijn veel kleinere voorganger.

In tegenstelling tot de voorganger wordt de huidige molen niet bewoond; enige jaren na de herbouw is naast de molen een hut neergezet, die als molenaarsverblijf dienst doet.

De huidige molen is opgetrokken op de penanten van de afgebrande voorganger. Het achtkant is grotendeels gemaakt van grenenhout. Op diverse plaatsen is goed te zien dat de molen werkte voor een scheepswerf: veel onderdelen zijn van metaal, zoals de windpeluw en de meeste delen van het staartwerk. Ook bovenwiel en dito schijfloop (met ijzeren staven) zijn afkomstig van de zaagmolen. Onderbonkelaar en vijzelwiel komen nog van de verbrande voorganger.
Vanouds bestond het kruiwerk uit acht bronzen neuten op een rail, eveneens nog authentiek en zelfs uniek maar ook, helaas, zeer moeilijk bruikbaar: de molen gold als 'niet te kruien'. In 1983 kreeg de molen een Engels kruiwerk.

Op 29 mei 2001 brak geheel onverwacht een roede. De oorzaak was toe te schrijven aan een constructiefout. Op 21 juni 2002 kreeg de molen twee nieuwe roeden (ook de niet-gebroken roede vertoonde lasfouten en werd afgekeurd).

In het najaar van 2017 startte men een flinke herstelbeurt: nieuw riet op de kap, vervanging van deuren, kozijnen en raamwerk. Ook de ijzeren staartconstructie en het kruirad moesten flink worden nagekeken. Een en ander werd besloten met een feestelijke ingebruikname in mei 2019.

Gerbrand de Vries, sinds de brand van de vorige "Kat" actief als bestuurslid van het toen opgerichte actiecomité en de latere stichting, was hier vanaf de herbouw in 1973 tot 2019 vaste molenaar.


aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt al zeer lang 'De Kat' genoemd en dat past redelijk goed bij buurmolen 'De Dog'. Evenwel stond op de windpeluw van de voorganger altijd 'De Zien' vermeld, de naam van de polder die deze molen bemaalt.

foto's

foto's