Molen Damlandermolen, Bergen

Bergen, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Damlandermolen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
restant
bestemming

Vh. bemalen van de Damlanderpolder, thans buiten bedrijf

adres
Meerweg 24
1861 MD Bergen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01096
oude dbnr.
B641
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 01096 Damlandermolen (Bergen)
Boukje van Leijen (13-9-2020)
De huidige stand van de werkzaamheden aan de molen

locatie

plaats
Bergen
plaatsaanduiding
gemeente
Bergen, Noord-Holland
kadastrale aanduiding 1811-1832
Gemeente Bergen (NH), sectie A, nr. 4195
geo positie
X: 108126, Y: 519327
N: 52.65940, O: 4.69441

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Eiken achtkant, gedekt met riet, op lage voet. De onderste ca. 2 meter gedekt met geteerde gepotdekselde planken.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Gaandewerk, op bovenwiel na, geheel uitgebroken. Vh. ijzeren scheprad in de molen.
Oorspronkelijk ook een woning in de molen, nog tijden gebruikt als recreatiewoning. 

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
binnenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; houten rollen. Binnenkruirad.
vlucht
18,20 m.
vang
Stutvang; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 48 kammen, steek 14,8 cm.
De rest van het gaandewerk is niet meer aanwezig.

wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Burger ✉︎ g.n. buiten 1967 1967 buiten 2012 18,20
Burger ✉︎ g.n. binnen 1967 1967 binnen 2012 18,20
Pot ✉︎ 2506 binnen 1922 1922 binnen 1967 18,00
Pot ✉︎ 2392 buiten 1916 1916? buiten 1967 18,10
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1099 1877 1877? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
restant
bouwjaar
circa
verdwenen
Wiekenkruis verwijderd na dubbele roedebreuk.
bestemming

Vh. bemalen van de Damlanderpolder, thans buiten bedrijf

geschiedenis
De Damlandermolen is een achtkante binnenkruier maar een bijzondere: niet alleen is deze molen in verhouding zeer klein, hij is ook zeer oud. Vrijwel steeds werd aangenomen dat de molen uit ongeveer 1700 dateerde, maar dendrochronologisch onderzoek (onderzoek naar de leeftijd van het in de molen toegepaste hout) heeft uitgewezen dat de eiken waarvan het achtkant van deze molen is gemaakt, in 1578 moeten zijn gekapt. Bovendien is vastgesteld dat het hier ging om Nederlandse eiken. Hoe dan ook is deze molen is veel ouder dan gedacht.
Op een kaart van de Bergermeer van ca. 1600 staat op deze plaats al een molen aangegeven. Op grond van wat hierboven vermeld staat kan het niet anders of het gaat om de huidige molen. 
Op een kaart van omstreeks 1540 staat hier nog geen molen. Kennelijk kon men toen nog op natuurlijke wijze polderwater afvoeren. Vanouds was de afwatering van deze tegen de duinen gelegen smalle strook grond gericht op het Bergermeer. 

De bemaling van de (ca. 138 ha. grote) Damlanderpolder ging tot 1951 op windkracht. Op dat moment was er al assistentie: in 1927 had de molen een elektrische hulpaandrijving volgens het systeem Ericsson gekregen. Hiermee kon het scheprad worden aangedreven.

Met gebruikmaking van de elektromotor van deze installatie is in 1951 naast de molen een nieuw elektrisch vijzelgemaaltje gebouwd. De molen kwam als gevolg buiten bedrijf en werd in 1952 voor ƒ 700,-- verkocht aan J.C. de Vries te Amsterdam. Deze laatste ging de molen gebruiken als weekendverblijf en dat had voor de molen als maalwerktuig dramatische gevolgen: omstreeks 1957 werden gaandewerk en scheprad verwijderd, de waterlopen gedicht en het oorspronkelijke interieur weggebroken. Het onderwiel diende nog jaren buiten de molen als tuintafel om later, geheel verrot, alsnog te worden afgevoerd. 

In 1967 kreeg de molen een nieuw wiekenkruis. Dat werd echter nooit in werking gesteld en als gevolg werd de toestand als gevolg langzaam opnieuw slecht. Anno 2010 was het wiekenkruis geheel verroest en deels door planten overwoekerd. 

Op 1 juni 2012 is de molen verkocht aan de heer D. van Twisk te Bergen aan Zee; deze uitte meteen het voornemen, de molen te willen herstellen.
Dat voornemen kwam niets te vroeg: op 25 november dat jaar braken bij stormachtig weer tijdens een hevige windvlaag beide inmiddels volstrekt doorgeroeste roeden, kort daarna heeft men die verwijderd. Begin 2013 begon het kappen en verwijderen van de vele begroeiingen rond de molen. 

Sinds de zomer van 2016 staat de kap naast de molen op een dieplader en is het achtkant zelf voorzien van een noodafdekking. In de zomer van 2017 werd gewerkt aan herstel van enige velden van het achtkant. Een flink deel is althans voorzien van nieuw riet. 
Evengoed werd het daarna langere tijd stil rond deze molen.

De redactie (en vele anderen) wachten nog altijd met grote belangstelling tot de Damlander weer een draaiende molen zal zijn. Tot die tijd beschouwt zij deze molen als een restant. 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar de polder die hij kon bemalen.

unieke eigenschap

De kleinste binnenkruier van Nederland.

foto's

foto's