Molen Windlust, Hoek

Hoek, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
Windlust
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Molenplein 1
4542 DA Hoek
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Windlust via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03603
oude dbnr.
B882
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 03603 Windlust (Hoek)
Harmannus Noot (9-9-2015)

locatie

plaats
Hoek
plaatsaanduiding
gemeente
Terneuzen, Zeeland
streek
Oost-Zeeuws-Vlaanderen
kadastrale aanduiding
Gemeente Hoek, sectie I, nr. 2967
geo positie
X: 42741, Y: 370135
N: 51.30934, O: 3.77714
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Zeer groot, domineert tezamen met de naastgelegen kerk het dorp Hoek en de naaste omgeving.

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met eiken schaliën
inrichting

Twee koppel 17der kunststenen; één koppel 16der blauwe stenen; buil (met elektromotor); mengmachine; sleepluiwerk. Er is een vierde schijflloop met 29 staven op een staande as van het vroegere motordrijfwerk, deze drijft nu via een riem de mengketel aan.

versieringen

Eenvoudige baard, groen geverfd, wit afgebiesd, met in grote letters de naam 'Windlust'

De brede rode deur- en vensterboogjes verfraaien de molenromp.

Het bovenwiel is, inclusief de vellingen, grotendeels blauw geverfd.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 32 houten rollen. Kruirad.
vlucht
22,15 / 22,25 m.
vang
Hoepelvang (metaal). Vangbalk met haak (vangbalk boven voeghout); vangstok. Pal (Vlaams).
overbrenging

Bovenwiel 49 kammen
Bovenbonkelaar 28 kammen, steek 14,4 cm.
Spoorwiel 97 kammen
Steenschijflopen 32, 31 en 29 staven, steek 7,8 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,31, 1 : 5,47 en 1 : 5,81

hoogte
van de stelling: 6,20 m.
wiekvorm
Binnenroede systeem Van Bussel; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 312, Derckx
Derckx
✉︎ 312 buiten 1979 1979 buiten (aanw.) 22,25
media-bestand
Roede 313, Derckx
Derckx
✉︎ 313 binnen 1979 1979 binnen (aanw.) 22,15
Pot ✉︎ 2587 binnen 1926 1926? binnen 1978 22,15
Pot ✉︎ 2588 buiten 1926 1926? buiten 1978 22,25
wiekverbeteringen

In 1945 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Bij de grote restauratie van 1979/'80 werd dit vervangen door Oud-Hollandse tuigage. In 2010 kreeg de binnenroede wederom het systeem Van Bussel.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1302, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1302 1885 1885? aanw. 03,97
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Rosier, Cadzand (1857)
omwentelingen
geschiedenis

Vlakbij de huidige molen heeft een standerdmolen gestaan die in 1856 is gesloopt. W. de Feijter stichtte hetzelfde jaar, met gebruikmaking van zeer veel onderdelen van de voorganger, de huidige molen. In 1886 werd A. de Feijter eigenaar. Zeer lang is de molen in het bezit van deze familie gebleven.

Naar verluidt heeft men tijdens de bouw wegens geldgebrek moeten besluiten tot een iets kleinere molen. Er kwam evenwel een creatieve oplossing: de naast de molen gelegen kerk werd ten tijde van de bouw van de molen eveneens grotendeels vernieuwd. Afkomend hout van de kerkbouw werd beschikbaar gesteld aan de molenaar, en diende mede als compensatie voor het verlies van windvang. Het valt inderdaad op, hoe dicht kerk en molen bij elkaar staan. Kerk en molen waren elkaar hoe dan ook tot steun.

De molen is tot 1958 voor boerengemaal in bedrijf gebleven. Men had de beschikking over twee koppel 17der kunst- en een koppel 16der blauwe stenen, een mengmachine, een (elektrisch aangedreven) haverpletter en een buil. Voor dagen met te weinig wind was er een 27 PK elektromotor.
In 1959 werd de oorspronkelijke stelling verwijderd voor de bouw van een nieuw vierkant maalderijgebouw. Het dak hiervan deed vanaf dat moment als stelling dienst. Die malerij bleef tot 1978 in gebruik (en werd toen opgeheven). 

In 1979/80 werd de inmiddels behoorlijk vervallen molen geheel gerestaureerd. De malerij en de ontsierende bijgebouwen werden gesloopt, zodat de molen weer geheel vrij kwam te staan. Uiteraard was toen een geheel nieuwe stelling nodig.
Bij deze restauratie kon de houten hoepelvang niet worden gehandhaafd en is vervangen door een stalen exemplaar. Het bovenwiel, nog afkomstig uit de voorganger, werd afgekeurd en moest eveneens worden vervangen.

Vanwege achterstallig onderhoud heeft de molen na 2000 een tijdlang weinig gedraaid.
In 2010 is begonnen met diverse herstelwerkzaamheden; in juni 2011 volgde de officiële ingebruikname. Er is vooral veel herstel verricht aan het metselwerk.
In de nazomer van 2020 verving men alle schaliën op de kap. Uiteraard moest de molen daartoe enige tijd stilstaan.

Van de voorganger werden zoals gezegd (al dan niet na bewerking) veel onderdelen overgenomen voor de huidige molen. Het spoorwiel zat oorspronkelijk als achterste wiel om de bovenas van de standerdmolen (en is, om vervolgens in een bovenkruier te kunnen dienen, behoorlijk verbouwd!). Het oude bovenwiel (dat in 1979 dus is vervangen) wordt los in de molen bewaard. De trap naar de kapzolder is de antieke binnentrap uit de standerdmolen, compleet met allerlei inscripties. Elders in de molen zijn stijlen als vloerbalken gebruikt.

Vermeld werd al hoe dicht molen en kerk bij elkaar staan en hoeveel zij in aanleg met elkaar te maken hadden. Dit had op 1 januari 2015 fataal kunnen aflopen. Die dag ontstond in de kerk brand en die bleek niet te blussen: de kerk brandde uit. De molen ontsnapte evenwel aan beschadiging of erger, omdat de wind nét uit een andere hoek kwam. Het scheelde allemaal niet veel. De kerk heeft men herbouwd en op zondag 11 december 2016 in gebruik genomen.

In februari 2023 stelde men vast dat de kwaliteit van diverse lassen in beide roeden onvoldoende was, waarna direct besloten werd, de molen stil te zetten. De molen blijft wel open voor bezoek en meelverkoop!
Ruim een jaar na de stilzetting begon de Restauratie Werkplaats Schiedam met de vervanging van de roeden althans: de oude roeden heeft men op 23 februari kaalgezet. 

aanvullingen

literatuur

Weemaes, Frans, 'Windlust in Hoek lust weer wind', in: Molenwereld 150 (2011) 262 - 265

foto's

foto's