Molen Weijpoortse Molen, Nieuwerbrug

Nieuwerbrug, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Weijpoortse Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Weijpoortsche polder, thans op vrijwillige basis

adres
Weijpoort 25
2415 BW Nieuwerbrug
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Weijpoortse Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00045
oude dbnr.
B1067
Meest recente aanpassing
| Verwijzingen
media-bestand
Molen 00045 Weijpoortse Molen (Nieuwerbrug)
Jan Vroege (6-6-2020)

locatie

plaats
Nieuwerbrug
plaatsaanduiding
gemeente
Bodegraven-Reeuwijk, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Bodegraven, sectie C, nr. 5403
geo positie
X: 114391, Y: 454761
N: 52.07963, O: 4.79480
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Weijpoort 25
2415 BW Nieuwerbrug
molenaar
Leo v.d. Vlist / Jos Berg
telefoon
071-5164840 (Rijnlandse Molenstichting)
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Als de molen draait

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,90 m.
kap
Bovenhuis donkergroen geverfd, wit afgebiesd
inrichting

Stalen vijzel Ø 1,62 m.
Woning in de molen (niet in gebruik)

versieringen

Het jaartal 1674 bevindt zich op het kroonijzer van de koningspil. In het bovenhuis bevinden zich nog meer inkrassingen met allerhande jaartallen.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad
vlucht
27,30 / 27,45 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar (tot 1995 vangstok).
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenschijfloop 30 staven, steek 15,3 cm.
Onderwiel 29 kammen
Vijzelwiel 31 kammen, steek 16,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,87

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 784 buiten 1994 1995 buiten aanw. 27,45
Derckx ✉︎ 785 binnen 1994 1995 binnen aanw. 27,30
Pot ✉︎ 507 buiten 1869c buiten 1995 27,00
Pot ✉︎ 1240 binnen 1881 binnen 1995 27,00
wiekverbeteringen

In 1938 werd deze molen op beide roeden voorzien van het systeem Dekker; veel later is dit gewijzigd in het systeem Fauël (fokwieken). Allang is dit weer teruggerestaureerd naar Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 52 1993 1995 aanw.
media-bestand
As 274, Sterkman & Zn, wed. A.
Sterkman & Zn, wed. A.
✉︎ 274 1864 1864? 1995 05,90
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Weijpoortsche polder, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Deze polder kende van 1363 tot 1564 een gezamenlijke afwatering met de Zuidzijderpolder te Bodegraven op de Hollandse IJssel, sinds 1480 met een molen en 1529 met een boezemmolen. Na 1564 werd een molen op de huidige plaats gebouwd; deze is afgebrand op oudejaarsnacht 1672 door plunderende terugtrekkende Franse troepen en herbouwd in 1674.

De molen had tot 1938 een scheprad; in dat jaar werd de molen vervijzeld. In verband hiermee werden de schaarstijlen verwijderd en kwamen er trekstangen om de kokerbalken. Het wiekenkruis werd voorzien van het systeem Dekker.
De toen aangebrachte onder- en vijzelwielen zijn zeer waarschijnlijk afkomstig van een gesloopte Schermermolen, dit gezien de uitvoering en de karakteristieke kamverhouding 27/31.

Door schaalvergroting kwam de Weijpoortse Polder onder het bestuur van het Groot Waterschap van Woerden. In 1975 werd de windbemaling van de polder overgenomen door het gemaal van de aangrenzende polder Lange Weide.
Bij de grote restauratie van 1994/'95 is de overbrenging van de vijzel iets gewijzigd door het aanbrengen van een ander onderwiel. In april 2007 werd het bovenwiel uitgenomen voor een grondige herstelbeurt, in juli is het herplaatst.

In 2023 is duidelijk geworden dat nieuw ingrijpend herstel nodig is: door onder- en zijloopsheid ontstonden gaten in de molenwerf en als gevolg heeft men de voorwaterloop afgedamd. De molen is, in afwachting van restauratie van de waterlopen, funderingsherstel én een nieuwe vijzel voorlopig alleen draaivaardig.
Los hiervan heeft de toren in 2023 een nieuw rietdek gekregen en is de constructie versterkt door onder meer het aanbrengen van vier met elkaar verbonden trekstangen rondom de toren ter hoogte van de middelste mantelbalken. 

De woning in de ondertoren: reeds in 1909 werd die afgekeurd; in 1910 bouwde men daarom naast de molen een nieuwe woning. Dat werk werd verricht door Johan de Hoog uit Driebruggen.
In 1938, bij de vervijzeling, verbouwde aannemer Floris Boer alles zodanig dat van de oude woning in de ondertoren vrijwel niets overbleef.
In 2005 begonnen de vrijwillige molenaars met de reconstructie van de molenaarswoning; zo werd op de oorspronkelijke plek een bedstede gereconstrueerd. Alles deed men zo zorgvuldig mogelijk met materialen en in kleuren zoals tussen ± 1850 en 1910. Het resultaat: de ondertoren ziet er van binnen weer prachtig uit en zo goed als oud.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kan bemalen.

literatuur

Rob Alkemade en Leo van der Vlist, De Weijpoortsemolen. Het verhaal over de enig overgebleven poldermolen rond Nieuwerbrug en Bodegraven. Bodegraven 2009.

foto's

foto's