Molen Korenmolen De Haas, Benthuizen

Benthuizen, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Korenmolen De Haas
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1985
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan op vrijwillige basis
adres
Dorpsstraat 141
2731 AN Benthuizen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Korenmolen De Haas via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00938
oude dbnr.
B951
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 00938 Korenmolen De Haas (Benthuizen)
Gert Klooster (19-8-2012)

locatie

plaats
Benthuizen
plaatsaanduiding
gemeente
Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Benthuizen, sectie B, nr. 2131
geo positie
X: 97437, Y: 454796
N: 52.07845, O: 4.54749
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot; met name uit noordelijke richtingen reeds van kilometers zichtbaar.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Dorpsstraat 141
2731 AN Benthuizen
telefoon
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden
toegangsprijzen
winkelinformatie
Vrijdag 13-16 uur en Zaterdag van 10 - 16 uur Bestellingen plaatsen: winkel@korenmolendehaas.nl
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
bijzonderheden
Zaterdag 10-16 uur. Groepen na afspraak: bezoek@korenmolendehaas.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, aan de regenzijde bepleisterd en gewit
kap
Gedekt met losanges
inrichting

Eén koppel 16der kunststenen op windkracht; één koppel 16der kunststenen elektrisch aangedreven; sleepluiwerk

versieringen

Sierlijke baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift:
'Anno 1772'

Aan de zuidzijde is een steen met een afbeelding van een haas ingemetseld en in de rechter onderhoek de vermelding Aº1772

De vlaggestok is voorzien van een windwijzer in de vorm van een haas.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; houten rollen. Kruirad.
vlucht
19,10 / 19,25 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel; pal.
overbrenging

Bovenwiel 53 kammen
Bovenschijfloop 27 staven
Spoorwiel 55 kammen
Steenschijfloop 19 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,68

hoogte
van de stelling: 5,70 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 488 buiten 1984 1985 buiten aanw. 19,25
Derckx ✉︎ 489 binnen 1984 1985 binnen aanw. 19,10
Pot ✉︎ 2463 binnen 1920 1920? binnen 1932 19,20
Pot ✉︎ 2056 buiten 1906 1906? buiten 1932 19,26
wiekverbeteringen

Deze molen heeft bij de reconstructie van 1985 geen wiekverbetering ondergaan. Vóór de onttakeling van 1932 was de molen ook Oud-Hollands opgehekt.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 6, Nijmeegsche IJzergieterij
Nijmeegsche IJzergieterij
✉︎ 6 1984 1985 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan op vrijwillige basis
molenmaker
W. Overgaauw, Benthuizen (1772) A.A. van Noort, Benthuizen; fa. de Gelder, Arkel (1985)
omwentelingen
geschiedenis

Stellingkorenmolen De Haas maakte op 18 juli 1772 zijn eerste omwentelingen. Bouwer was Willem Overgaauw en die was tevens de eerste molenaar hier.
Het was toentertijd niet ongebruikelijk om een molen een dierennaam te geven, waarschijnlijk werd dit ook gedaan om een bepaald kenmerk van de betreffende molen te benadrukken. In Benthuizen kreeg de molen de naam De Haas en deze naam is een kenmerk van snelheid.

Na Willem Overgaauw zijn er nog vele molenaars op molen De Haas geweest. In 1886 werd lzaäk Koole dat. Hij liet de molen in die jaren een grondige opknapbeurt geven: men zette de molen onder meer recht, nadat de fa. Gräper ontdekt had dat de fundering deels vergaan was: bij deze werkzaamheden stond de molen zelfs één nacht op drie vijzels!

Jacob G. Koole, de zoon van lzaäk, was de laatste echte windmolenaar. Omdat het molenaarsbestaan niet meer rendabel was, verkocht hij in 1924 de molen aan de Coöperatieve Maal- en Dorschvereeniging De Tijdgeest. Deze coöperatie ging al snel over op elektrisch malen: in de molen plaatste men een maalstoel.

Hoewel het gemeentebestuur van Benthuizen actie voor het behoud van de molen voerde, bleek onttakeling uiteindelijk onvermijdelijk: op 6 juni 1932 werden de beide roeden gestreken en de stelling gesloopt. Wat overbleef was een molenromp met een lege kap.
Opmerkelijk is dat beide afkomende roeden afzonderlijk naar Tholen gingen: zij zouden nog vele jaren de korenmolens van Scherpenisse en Sint Maartensdijk dienen.

De coöperatie werd in 1938 opgeheven, waarna bedrijfsleider A.A. Bakker het maalbedrijf voortzette. In 1956 werd hij opgevolgd door zijn zonen; deze hieven het bedrijf echter al kort daarna op: het was voor hen niet meer te doen om de inmiddels ingezette grote veranderingen in het maal- en mengvoederbedrijf te volgen.

Sloop van de overgebleven romp is na 1956 meermalen overwogen. In 1974 kwam deze gedachte ook weer op nadat een actie onder de Benthuizer bevolking om de molen te restaureren was mislukt. Die actie had echter wel tot gevolg dat het gemeentebestuur de inmiddels haveloze molenromp op de monumentenlijst plaatste.
In 1982 werd de actie van 1974, om tot restauratie van de molen te komen, opnieuw aangezwengeld, en nu met succes: in 1983 gunde men de restauratie aan de plaatselijke aannemer Van Noort en op 6 juni 1983, exact 51 jaar na de onttakeling, werd door mevr. I. Günther, gedeputeerde bij de Provincie Zuid-Holland, het startsein gegeven tot algehele rehabilitatie.

7 december 1985 was de restauratie zover gevorderd dat de molen voor het eerst na 53 jaar weer kon draaien. Eer het zover was, moest bijzonder veel werk worden verricht: de stenen romp was na ruim 50 jaar verwaarlozing érg slecht en moest aan de westzijde grotendeels worden vernieuwd.

Op 10 oktober 1986 droeg men de molen officieel over aan de Stichting Korenmolen De Haas, deze is vanaf die datum verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud.

Al tijdens de restauratie was een tiental Benthuizenaren in opleiding voor vrijwillig molenaar; dit resulteerde in de oprichting van de Vereniging Benthuizer Molenaars. Bij toerbeurt vervullen de leden van de Vereniging hun dienst op de molen; zo is het mogelijk gebleken om de molen iedere zaterdag open te stellen voor het publiek.
Er wordt er hier op ambachtelijke wijze graan gemalen, zowel consumptietarwe als veevoedergraan (vooral gerst en mais).


foto's

foto's