Molen De Nijverheid, Sint-Maartensdijk

Sint-Maartensdijk, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Nijverheid
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

adres
Oudelandseweg 4
4695 PP Sint-Maartensdijk
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Nijverheid via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03531
oude dbnr.
B915
Meest recente aanpassing
| Roede(n)
media-bestand
Molen 03531 De Nijverheid (Sint-Maartensdijk)
Nelly Sonneveld (7-9-2013).

locatie

plaats
Sint-Maartensdijk
plaatsaanduiding
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Tholen
kadastrale aanduiding
Gemeente Sint-Maartensdijk, sectie M, nr. 706
geo positie
X: 64185, Y: 397191
N: 51.55633, O: 4.07765
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Oudelandseweg 4
4695 PP Sint-Maartensdijk
molenaar
Jos Guequierre
telefoon
0166-662968 / 0166-662378
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdag en op afspraak. Niet op zondag. 

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, heel licht getailleerd gemetseld
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der kunst- en één koppel 16der blauwe stenen; mengmachine (+ elektromotor); regulateur; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige maar goed uitgevoerde baard, donkergroen geverfd, met de opschriften 'ANNO' '1868' en daaronder in kleinere letters Nijverheid.
In twee rode cartouches links en rechts de getallen '19' en '85'. In een cartouche middenonder gestyleerd weergegeven de letters AV (= Arie Verhey, destijds eigenaar van molenmakerij Van Beek B.V.).
(N.B. in 2021 is het jaar '1868' foutief gebleken, dit moet misschien een keer worden gewijzigd in '1861').

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 24 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
21,80 / 21,90 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 71 kammen
Bovenschijfloop 34 staven, steek 10,4 cm.
Spoorwiel 70 kammen
Steenschijflopen 23 staven, steek 9,1 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,36

hoogte
van de stelling: 5,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Beijk ✉︎ 117 binnen 2024 nog niet binnen 21,90
Beijk ✉︎ 118 buiten 2024 nog niet buiten 22,00
media-bestand
Roede 20, Straathof
Straathof
✉︎ 20 buiten 1985 1985 buiten (aanw.) 21,90
media-bestand
Roede 21, Straathof
Straathof
✉︎ 21 binnen 1985 1985 binnen (aanw.) 21,80
Pot ✉︎ 2463 binnen 1920 1932> buiten 1985 21,20
media-bestand
Roede 578, Pot
Pot
✉︎ 578 binnen 1870 ? binnen 1985 21,20
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Bauduin ✉︎ 485 1886 1886? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Tholen is eigenaar sinds 1977, daarvoor was dat vanaf 1953 W.G. Robbe.

geschiedenis

De Nijverheid is gebouwd in 1861 als vervanger van een standerdmolen die aan de oostkant van het stadje stond en eerder dat jaar was afgebrand.
Het bouwjaar 1868, vaak genoemd, blijkt onjuist. Dit wordt bewezen door een akte, opgemaakt op 1 november 1861 bij notaris Van der Lecq de Clercq te Zierikzee. Die vermeldt dat Jan Cornelis Frederiks, korenmolenaar te Sint Maartensdijk, een lening van 5000 gulden krijgt met als onderpand een stenen windkorenmolen, kadastraal bekend onder sectie E nummer 974 staande te Sint Maartensdijk. De grond had hij gekocht op 3 april 1861. Diezelfde dag had hij de oude molenwerf van de afgebrande standerdmolen verkocht aan Arij van Bezooijen, molenmaker te Sint Maartensdijk.
In de akte van de grondaankoop door J.C. Frederiks werd bepaald dat de koper vanaf 1 maart 1861 een erfpacht van ƒ 3,52 aan de plaatselijke hervormde kerk moest betalen. Later was er sprake van een cijns of grondrente (deze zou in 1964, in het kader van de herverkaveling na de watersnoodramp van 1953, worden verrekend).

Vanaf 1909 tot 1920 maalde familie De Wilde op de molen, waarna P.W. Stoutjesdijk eigenaar werd. Vanaf 1934 was de molen in bezit van de familie Robbe: eerst J. Robbe en vanaf 1953 W.G. Robbe Azn.
Er werd gemalen met een koppel 17der kunst- en een koppel 16der blauwe stenen. De mengmachine op de tweede zolder werd in 1969 verwijderd, waarna een hamermolen (met 30 pk elektromotor) en een mengmachine (met een 5 pk elektromotor) werd geplaatst op de eerste zolder. Ook werd een elevator (met 4 pk elektromotor) van parterre tot de tweede zolder opgesteld. Tot 1890 is de molen tevens bewoond geweest, hetgeen nog te zien is aan het grote en fraai uitgevoerde raam op de begane grond. 

In 1966 stopte Robbe met malen op windkracht; in 1977 verkocht hij zijn inmiddels vervallen molen aan de gemeente.
In 1984/85 volgde een volledige restauratie door molenmakerij Van Beek uit Rijnsaterwoude. Kap, stelling (was al grotendeels verdwenen) en roeden werden geheel nieuw, naast veel herstel aan het metselwerk.

In het voorjaar van 2023 viel het besluit, deze molen (en daarnaast nog enkele andere op Tholen) voorlopig stil te zetten totdat meer duidelijkheid was over de betrouwbaarheid van de roeden. 
Later werd besloten, van deze molen beide roeden te vervangen. Opdracht daartoe is inmiddels verstrekt. 

In maart 2024 staat De Nijverheid met kale roeden te wachten op nieuwe. 

aanvullingen

wetenswaardigheden

De andere korenmolen van Sint-Maartensdijk, De Hoop, is helaas alleen in deze database te vinden als restant. Hopelijk niet voorgoed. 

foto's

foto's