Molen De Vier Winden, Sint-Annaland

Sint-Annaland, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Vier Winden
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

adres
F.M. Boogaardweg 4
4697 GM Sint-Annaland
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Vier Winden via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01874
oude dbnr.
B913
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 01874 De Vier Winden (Sint-Annaland)
Harmannus Noot (23-9-2015)

locatie

plaats
Sint-Annaland
plaatsaanduiding
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Tholen
kadastrale aanduiding
Gemeente Sint-Annaland, sectie G, nr. 580
geo positie
X: 65673, Y: 401970
N: 51.59951, O: 4.09788
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
F.M. Boogaardweg 4
4697 GM Sint-Annaland
molenaar
Davy van der Zande (m.i.o.) en gastmolenaars
telefoon
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Geregeld op zaterdagen en verder als de molen draait.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, geheel gewit
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel maalstenen (onderaandrijving); sleepluiwerk

versieringen

Opmerkelijk diepe baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'ANNO' '1847' en 'De Vier Winden'

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
IJzeren rollen; kruirad
vlucht
21,90 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangstok
overbrenging
Bovenwiel 63 kammen, steek 11,3 cm.
Bovenschijfloop .... staven

Spoorwiel 150 kammen, steek 5,00 cm.
Steenschijven 40 staven (niet meer dan een vinger dik!)
Overbrengingsverhouding niet vast te stellen.

hoogte
van de stelling: 4,50 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 13, Verdonkschot
Verdonkschot
✉︎ 13 binnen 2010 2010 binnen aanw.
media-bestand
Roede 14, Verdonkschot
Verdonkschot
✉︎ 14 buiten 2010 2010 buiten aanw.
Pot ✉︎ 2470 buiten 1921 1921? buiten 2009 21,90
Pot ✉︎ 1781 binnen 1897 1897? binnen 2009 21,90
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As g.n., Aerschot, van Herentals (B)
Aerschot, van Herentals (B)
✉︎ g.n. ? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

molenmaker
D.D. van Dijk (1847) L.A. Verhage, Poortvliet (1969-1978)
omwentelingen
geschiedenis
Deze molen werd voor J. Elenbaas op de grond van de erfgenamen van A. Bierens gebouwd. De weduwe Elenbaas hertrouwde en verkocht de molen in 1877 aan M.L. de Vlieger Azn. Later waren achtereenvolgens W. Dorst, P. Breäs, G.J. Breäs en L.A. Verhage zijn opvolgers.

Tot 1952 werd op windkracht gemalen met twee koppel 16der kunst- en een koppel 16der blauwe stenen. Vervolgens werd de windmolen omgebouwd tot mechanisch maalbedrijf en daartoe verhuisde de complete maalinrichting naar de begane grond. Op de vijf zolders werden in 1955 zes silo's voor 30 ton graan geplaatst. Deze waren gemaakt van het hout van de in dat jaar gesloopte stelling.

Intussen ging de staat van onderhoud van de windmolen uiteraard achteruit: draaien kon de molen niet meer zonder stelling, in 1968 ging het hekwerk van de roeden eraf en een jaar later de twee resterende koppel stenen eruit. Tot 1969 dreef een 30 pk elektromotor (1942) als hulpmotor twee koppel stenen op de begane grond aan. De dubbele elevator van de begane grond tot de maalzolder en enkele elevator van maalzolder tot kap werden toen alle verwijderd. De buil en de hijslier met 0,4 PK elektromotor bleven over.

Na beëindiging van het maalbedrijf kwam het hier langzaam maar zeker goed: Lou Verhage uit Poortvliet kocht de molen en restaureerde deze vervolgens tussen ca. 1969 tot 1978 in eigen beheer en vrijwel op eigen kracht.

Voor de reconstructie van het gaandewerk maakte hij gebruik van spoorwiel en steenschijven van de in 1952 gesloopte grondzeiler "Horror Vacui" te Noordgouwe. Vanwege de grootte werden de steenschijflopen hier als onderaandrijving gemonteerd. De wielen van Noordgouwe zijn, met hun enorme aantallen kammen resp. staven en hun verfijnde steek, een prachtig stuk werk van wijlen meester-molenmaker Marien van Riet uit Goes. Staartbalk en schoren betrok Verhage van de in 1968 onttakelde molen van De Regt te Nieuw-Lekkerland (welke molen zelf inmiddels weer hersteld is).

De molen werd in 1999, enige tijd nadat Lou Verhage bij een verkeersongeval om het leven was gekomen, door zijn erven verkocht, was daarna nog geruime tijd draaiend te zien, maar kwam tenslotte wegens gebrek aan onderhoud tot stilstand. In september 2006 werd de bouwvallig geworden stelling verwijderd; stukken van kapbedekking en hekwerk waren op dat moment al voor een deel weggewaaid.

Op 1 mei 2009, inmiddels onder een andere eigenaar, kon een grote restauratie worden voorbereid. Op 1 september 2009 volgde onttakeling: roeden en staart werden verwijderd en de kap naast de molenromp neergezet.
Op 6 september 2010 werd eerst de nieuwe kuip geplaatst, een dag later de geheel gerestaureerde kap, gevolgd door de nieuwe roeden gestoken en de eveneens nieuwe staart. 1 december werd de molen opgeleverd. 
Vanaf 2011 is er weer volop met de molen gedraaid. Onderin is een klein museum gemaakt waarbij bezoekers het verleden, de restauratie en het heden aan elkaar kunnen verbinden.

In het late voorjaar van 2023 begon een herstelbeurt waarbij voornamelijk de vroegere kleurstelling zoveel mogelijk zal worden gereconstrueerd. De romp wordt schoongespoten en daarna opnieuw gewit.

Er zijn opvallende bouwkundige overeenkomsten met korenmolen De Verwachting te Tholen-stad. Die laatste molen werd, na in 1930 te zijn onttakeld, in 2009 geheel gecompleteerd en weer maalvaardig.

aanvullingen

unieke eigenschap

De roeden zijn in de askop vastgezet met bouten in plaats van wiggen. Dit is de enig overgebleven molen in Nederland, waar dit vanouds zo is. De andere, de Kilsdonkse molen te Dinther, is in dat opzicht een reconstructie.

foto's

foto's