Molen De Oude Molen, Colijnsplaat

Colijnsplaat, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Oude Molen
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Havelaarstraat 107
4486 BB Colijnsplaat
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Oude Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03537
oude dbnr.
B869
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 03537 De Oude Molen (Colijnsplaat)
Ton Koorevaar (24-5-2012).

locatie

plaats
Colijnsplaat
plaatsaanduiding
gemeente
Noord-Beveland, Zeeland
streek
Noord-Beveland
kadastrale aanduiding
Gemeente Kortgene, sectie N, nr. 493
geo positie
X: 48834, Y: 402036
N: 51.59718, O: 3.85489
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot maar wordt uit sommige hoeken verminderd door beplantingen. (De afrastering direct rond de molen is niet fraai, maar wel praktisch).

contact en bezoek

bezoek/postadres
Havelaarstraat 107
4486 BB Colijnsplaat
molenaar
Johan Hoefkens
telefoon
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, sterk conisch gemetseld; grotendeels gepleisterd en gewit
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, blauw afgebiesd met schrijfletters in reliëf het opschrift: "De Oude Molen"

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruirad
vlucht
25,00 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak (vangbalk boven voeghout); vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 73 kammen
Bovenbonkelaar 36 kammen, steek 11,4 cm.
Spoorwiel 84 kammen
Steenschijflopen 23 staven, steek 10 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 7,41

hoogte
van de berg: 2 m.
wiekvorm
Binnenroede systeem Van Riet; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 814 buiten 1995 1995 buiten aanw. 25,00
media-bestand
Roede 815, Derckx
Derckx
✉︎ 815 binnen 1995 1995 binnen aanw. 25,00
Pot ✉︎ 1660 buiten 1892 1922> buiten 1994 24,92
Pot ✉︎ ? binnen ? binnen 1994 24,92
wiekverbeteringen

De binnenroede is sinds 1959 voorzien van het systeem Van Riet. Daarvoor was deze roede Oud-Hollands opgehekt. De buitenroede heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 493, Penn & Bauduin
Penn & Bauduin
✉︎ 493 1888 1888? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Jacobus Huysman, Goes (1727)
omwentelingen
geschiedenis

Deze grondzeiler was vroeger als ambachtsmolen in bezit van de Prinsen van Oranje. 
Lange tijd was het bouwjaar van de huidige molen niet bekend. In 1598 is hier een molen gebouwd maar het leek, gezien de bouwwijze, onwaarschijnlijk dat dat het bouwjaar van de huidige molen kon zijn, daarvoor leek deze veel te jong. '1727' werd ook wel genoemd en dat jaartal bleek, naar in 2009 werd vastgesteld, juist: de bouw van deze molen is op 26 mei 1727 aanbesteed. Het metselwerk werd uitgevoerd door Huijbregt Ketel; het molenmakerswerk door Jacobus Huijsman uit Goes. 
Dus: de huidige molen in 1727 in gebouwd als opvolger is van een in 1598 gebouwde voorganger. 

Na lange tijd op naam van de Domeinen te hebben gestaan, kreeg de molen vanaf 1850 vele eigenaren. De laatste eigenaar die daar tevens molenaar was, was Piet Bak.
Deze had de beschikking over twee koppel stenen, op de begane grond een mengmachine, een (elektrisch aangedreven) buil en een haverpletter (welke laatste in 1966 werd verwijderd). In een aparte schuur stonden een elektrisch aangedreven hamermolen, schoningsmachine en elevator, evenals een silo met een opslagcapaciteit voor 2,2 ton graan.
In 1973 verkocht Piet Bak zijn molen aan de toenmalige gemeente Kortgene, waarna hij huurder werd. Per 1 februari 1980 beëindigde hij zijn bedrijf. 

Bij een restauratie in 1958/59 was het slechte muurwerk aan de westzijde deels vernieuwd en gepleisterd en de binnenroede door de bekende, toen 80 jaar oude, molenmaker Marien van Riet uit Goes voorzien van het het - naar hem vernoemde - stroomlijnsysteem met grote zwichtklep. Dat ging hier zónder doorboorde as, maar via een zwichtring met lier. Naar verluidt heeft Van Riet het systeem hier iets smaller uitgevoerd dan gewenst, omdat de roede een tweedehands was en hij niet teveel van het materiaal wilde vergen. Piet Bak kreeg dit systeem bijzonder goed in de vingers en kon zijn molen met de kleppen, dus zónder de vang te gebruiken, stilzetten.

Bij een flinke herstelbeurt in de jaren '90 kreeg de molen onder meer nieuwe roeden; het systeem Van Riet bleef gehandhaafd.

Tegenover de situatie van rond 1960 is het uiterlijk inmiddels nogal veranderd: windpeluw, voorkeuvelens, kuip, en walpen waren lichtblauw; de ramen eveneens (met witte stopverfranden), de schoren ook, met witte uiteinden en klapmutsen. De lange spruit (een oude roede) was zwart met rode koppen. De waterdeuren in het voorkeuvelens waren wit, evenals de ster op de rode askop en de baard. Windborden en bordschroot zwart met witte voorzoom. De toppen van de roeden waren tot de tweede heklat eveneens wit.
Tegenwoordig zijn lange spruit en schoren azuurblauw, hetzelfde geldt voor delen van de baard. Die laatste is naar oud model gekopieerd, maar iets anders geverfd.

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft de aanduiding 'Oude Molen' te danken aan het feit dat er later in het dorp nog een andere, nieuwe, molen werd gebouwd.

literatuur

A.J. Wisse, 'De molens van Colijnsplaat', in: De Windmolen nr. 133 (2009)

foto's

foto's