Molen De Volksvriend, Liessel

Liessel, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
De Volksvriend
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Hoofdstraat 30
5757 AN Liessel
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Volksvriend via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01583
oude dbnr.
B546
Meest recente aanpassing
| Foto
media-bestand
Molen 01583 De Volksvriend (Liessel)
Marcel van Nies (1-3-2018)

locatie

plaats
Liessel
plaatsaanduiding
gemeente
Deurne, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Deurne, sectie G, nr. 4161
geo positie
X: 185432, Y: 380351
N: 51.41147, O: 5.82462
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Groot maar wordt verminderd door beplantingen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Hoofdstraat 30
5757 AN Liessel
molenaar
Peter van Rongen / Toon van de Weijer / Hans Verbeek
telefoon
06-18653805
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Tot nader order alleen na afspraak (telefonisch of via email).

toegangsprijzen
winkelinformatie

geen

meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
bijzonderheden

donderdag en zaterdag 10-16 uur

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 16der blauwe stenen, waarvan de loper bestaat uit één blauwe steen met een kunstmaallaag, de ligger uit twee aan elkaar gelijmde blauwe stenen ook met een kunstmaallaag; één koppel 17der kunststenen (door oorlogsgeweld niet maalvaardig) van eveneens opmerkelijke samenstelling: de loper is een steen met een zacht bodemsel en een harde kerf. De ligger bestaat uit een kunststeen uit één soort materiaal met een later opgedikte kunstmaallaag. Verder een steenkraan; sleepluiwerk en een elektrisch luiwerk fabrikaat Poeth (anno1955, hier sinds 2013).

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'Volks vriend' en daaronder '1903'.

Zeer eenvoudige achterbaard, wit geverfd, zonder opschrift.

De kuip is rood-wit-blauw geverfd in de vorm van kleine driehoeken.

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels. Kruilier.
vlucht
26,40 m.
vang
Vlaamse vang; 5 deels vaste, deels scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel. Pal (2020).
overbrenging

Bovenwiel 63 kammen
Bovenschijfloop 31 staven, steek 13,0 cm.
Spoorwiel 100 kammen
Steenschijfloop 37 staven, steel 10,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,49

hoogte
van de belt: 3,00 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 3, Weerter Scheepsbouw Mij.
Weerter Scheepsbouw Mij.
✉︎ 3 buiten 1996 1996 buiten (aanw.) 26,40
media-bestand
Roede 4, Weerter Scheepsbouw Mij.
Weerter Scheepsbouw Mij.
✉︎ 4 binnen 1996 1996 binnen (aanw.) 26,40
media-bestand
Roede 1186, Pot
Pot
✉︎ 1186 buiten 1880 1945 1996 26,00
Verhaeghe ✉︎ 546 1907 1907? 1944? 25,75
wiekverbeteringen

Deze molen is, hoewel dat wél de bedoeling was - zie 'Geschiedenis' - nooit van een wiekverbetering voorzien.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 387, Enthoven & Co, L.I.
Enthoven & Co, L.I.
✉︎ 387 1864 1946? aanw. 04,82
Mercx ✉︎ g.n. 1903? 1903? 1944
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Tijdelijk niet draaivaardig (zie 'Geschiedenis')
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
eigendomshistorie

De gemeente Deurne is eigenaar sinds 1966.

geschiedenis

De molen werd in 1903 in opdracht van P.A.F. Gitzels gebouwd.

Chris van Bussel vermeldt op de achterzijde van een oude foto (bewaard bij 'Allemolens') dat deze molen in 1928 zijn wiekenkruis verspeelde maar in 1930 geheel hersteld was. Of dit klopt, moet nog nader worden uitgezocht maar "De Molenaar" van 5 februari 1930 vermeldt de opheffing van Gitzels' bedrijf.

Als de molen in 1928 inderdaad zware schade heeft opgelopen, is het hier niet bij gebleven, want in 1944 gebeurde dit opnieuw, ditmaal door oorlogsgeweld. De Molenaar van 14 november 1945 meldt: "kap weggeschoten, ijzeren roede en as kapot, staart en muurwerk zwaar beschadigd.

In 1946 volgde herstel voor rekening van de eigenaren, de gebroeders Van Deursen. Dit met onderdelen van de toen net onttakelde stenen beltkorenmolen van Bergeijk. Vermoedelijk zijn daarvan bovenas met -wiel en beide roeden gebruikt. Ook het ijzeren gaffelwiel (met houten kruisarmen) is uit Bergeijk afkomstig.

Helaas: de herstelwerkzaamheden werden niet voltooid omdat fondsen vanuit "de wederopbouw" achterwege bleven, de molen werd uiteindelijk niet gecompleteerd en de windkracht kon niet worden benut. In 'De Molenaar' van 18 december 1946 laten de molenmakers Adriaens weten dat zij nog steeds wachten "op 30 stuks gegalvaniseerde platen", bedoeld om een stroomlijnsysteem aan te brengen, maar dit kwam er nooit: foto's uit die tijd tonen opgehekte roeden zónder voorzomen, dus was deze molen niet maalvaardig.
Als gevolg werd vanaf die tijd op motorkracht met één koppel stenen gemalen, later kwam er een hamermolen. De molen zelf stond al die tijd stil.

Deze gedwongen stilstand duurde maar liefst 20(!) jaar. In 1966 volgde aankoop door de gemeente Deurne en snel daarna werd de molen, nu met Oud-Hollandse voorzomen, maalvaardig opgeleverd. Sindsdien is weer regelmatig, zij het op vrijwillige basis, gedraaid en ook gemalen. 

Ook in 1995 is de molen onderhanden genomen: de gehele staart werd vervangen. Op 7 september 2003 werd het 100-jarig bestaan van deze molen uitgebreid gevierd.

In de zomer van 2022 is de molen opnieuw gevoegd. Hierbij is de romp gevoegd met een kalkmortel. De oorlogsschade is na de Tweede Wereldoorlog hersteld met afwijkende stenen en gemetseld met cementmortel. Op aanraden van de RCE is het voegwerk van de herstelde oorlogsschade gedeeltelijk hersteld met een cementmortel. Dit om de historische ontwikkelingen aan de stenen duidelijk te kunnen herkennen.

Helaas betekende dit hier niet dat de molen daarna weer volop kon draaien en malen: inspectie van de roeden, eind 2022 (ingegeven door de vele roedenproblemen elders) wezen uit dat ook hier een roede, de buitenroede, lasfouten vertoonde. Als gevolg staat deze molen nu stil. Wél zet men het wiekenkruis nog geregeld in een andere stand, maar dat is het dan. 
Nieuwe roeden worden medio 2024 verwacht. 

Inmiddels is de toegang tot de molen verbeterd: de invaart is deels vernieuwd en daarboven bevindt zich op de belt een nieuw hekwerk. 

aanvullingen

toelichting naam

De naam "De Volksvriend" staat op een topografische kaart uit 1917 en stond rond 1930 al op de baard.
Opmerkelijk is wel dat in Gemert, op nog geen 20 kilometer van Liessel, een molen van hetzelfde type en functie staat met ook dezelfde naam. Verder komt die nergens in Nederland voor.

foto's

foto's