Molen Noordeveldse Molen / Nieuwe Molen, Dussen

Dussen, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Noordeveldse Molen / Nieuwe Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1997
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Noordeveld, thans buiten bedrijf

adres
Korn Boezemweg 4
4271 LR Dussen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Noordeveldse Molen / Nieuwe Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01187
oude dbnr.
B515
Meest recente aanpassing
| Foto molen, as en roe
media-bestand
Molen 01187 Noordeveldse Molen / Nieuwe Molen (Dussen)
Tony Hop (8-10-2016)

locatie

plaats
Dussen
plaatsaanduiding
gemeente
Altena, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Dussen, sectie T, nr. 44
geo positie
X: 125905, Y: 418225
N: 51.75197, O: 4.96585
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Korn Boezemweg 4
4271 LR Dussen
molenaar
Bram van der Wiel
telefoon
0416-391127
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Zaterdagmiddag en op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Gedekt met hout; voorzijde in visgraatverband
inrichting

Open ijzeren scheprad (Ø 6,06 m.; breed 0,56 m.) buiten de molen

versieringen

Stichtingssteen naast de wachtdeur met de initialen
D.M.K.
B.Ms
H.V.H.W.
1795
(N.B. 'DMK' staat voor 'Dionisius Middelkoop' en HVHW voor 'Henderikus van Honsewijk'. Er zijn meer personen met de naam Dionisius Middelkoop; vermoedelijk ging het hier om de Dionisius (1747 - 1807) die hier indertijd dijkgraaf was).

Naast deze steen een nieuwe herdenkingssteen met de tekst:
"Verbrand 18 maart 1992
Herbouwd in 1995 en 1996
H.A.G. Hellegers voorzitter
A. Bakker secretaris
D.A. Lemmen penningmeester
J. den Besten molenontwerp
M. Bos molenbouw"
 

In de borstnaald zijn op drie plaatsen intialen uitgesneden:
TVH
PM
1855

JB
1969

MB
1995

(N.B. De initialen JB en MB betekenen resp. Jan Bos en Marinus 'Rien' Bos, molenmakers te Almkerk).

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk zonder neuten; kruirad met hoge bank
vlucht
27,10 / 27,20 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangtrommel
overbrenging

Onvoldoende gegevens bekend

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 860, Derckx
Derckx
✉︎ 860 buiten 1997 1997 buiten aanw. 27,20
media-bestand
Roede 861, Derckx
Derckx
✉︎ 861 binnen 1997 1997 binnen aanw. 27,10
media-bestand
Roede 22, Derckx
Derckx
✉︎ 22 buiten 1969 1969? buiten 1992 27,00
Pot ✉︎ 1859 binnen 1900 1913> binnen 1992 27,00
wiekverbeteringen

Van 1941 tot 1965 had deze molen op beide roeden het stroomlijnsysteem Van Bussel. Nadat de molen als gevolg van de ruilverkaveling buiten bedrijf kwam, is dit weer vervangen door Oud-Hollands.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 72 1997 1997 aanw. 05,80
media-bestand
As 1118, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1118 1877 1877? 1992 05,86
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1114, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1114 1877 1877? aanw. 04,70
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Noordeveld, thans buiten bedrijf

molenmaker
?? (1795) J. den Besten, Loenen a/d Vecht; ontwerp en advies; Fa. Bos, Almkerk; molenmakerswerk (1997)
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen is in 1795 gebouwd nadat een voorganger was verbrand. Sindsdien is deze molen ook wel "Nieuwe Molen" genoemd. Samen met een 500 m. ten zuidwesten van de huidige molen staande tweede wipmolen, de Oude Molen, werd de polder Noordeveld bemalen.
Op de fundering van de Oude Molen werd in 1888 een stoomschepradgemaal geplaatst en vervolgens in de jaren dertig een dieselschepradgemaal.
Vanwege brandstofschaarste in de oorlog, werd de Nieuwe Molen in 1941 van Van Bussel-stroomlijnwieken voorzien. Tot 1964 bemaalde de Noordeveldse samen met een motorgemaal de polder.

Na de ruilverkaveling, waarbij de boezems op polderniveau werden gebracht, verloren alle molens en gemalen in het Land van Heusden en Altena hun functie. Het waterschap De Alm deed vervolgens de resterende poldermolens over aan de in 1962 opgerichte Molenstichting Het Land van Heusden en Altena. Dankzij een restauratie en een rondmaalcircuit kon het scheprad in 1969 weer in werking worden gezet en was sindsdien weer regelmatig draaiend en ook malend te zien.

Op 18 maart 1992 viel de onbewoonde molen echter ten prooi aan (vermoedelijk) brandstichting. De molen overleefde de brand staande, maar de schade was bijzonder groot. Met veel steun van de plaatselijke bevolking, overheidsinstanties en tal van activiteiten wist men de benodigde ƒ 800.000,– voor de herbouw bij elkaar te sprokkelen. Molenbouwkundige Jan den Besten stelde een bestek op, vrijwillig molenaar Bram van der Wiel maakte in eigen beheer allerlei onderdelen en burgemeester Hellegers bracht de geldstroom uit allerlei potjes en monumentenfondsen op gang. Laatstgenoemde gaf op 21 december 1995 het startsein voor de restauratie.
Uiteindelijk is ongeveer een derde deel van de zware dragende balken na bewerking weer gebruikt. Na het plaatsen van de koker in de nieuwe onderbouw, werd op 15 mei 1996 de in 1795 door het waterschapsbestuur gelegde stichtingssteen opnieuw ingemetseld, tezamen met een nieuwe steen links en rechts van de toegangsdeur.
In juni 1997 werd het nieuwe bovenhuis geplaatst en konden de roeden worden gestoken (de afgekeurde oude bovenas wordt sindsdien los bij de molen bewaard). Op 21 april 1998 werd, nadat het metselwerk van de voorwaterloop was hersteld, de herbouwde molen feestelijk in gebruik gesteld door Prins Claus.

Een deel van de vroegere Derckx-roede nr. 22 (1969) die na de brand van 1992 werd afgekeurd, doet thans dienst als lange spruit in 'De Twee Gebroeders' te Wijk en Aalburg.

Eind 2012 werd de molen stilgezet vanwege problemen met de achterwaterloop: het metselwerk daarvan moest grotendeels vervangen moeten worden, waartoe ook de bladen van het scheprad werden gedemonteerd. In juli 2014 was het werk geklaard en de molen wederom maalvaardig.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen wordt vernoemd naar de polder die hij kon bemalen. Omdat het om een na brand herbouwde molen ging (na de brand van 1795!) werd destijds ook wel gesproken van de 'Nieuwe Molen'.
De redactie heeft in de nazomer van 2015 besloten om in de naamgeving van deze molen één letter te laten vervallen. Van nu af is sprake van de 'Noordeveldse Molen'.

foto's

foto's