Molen Aalstermolen, Aalst

Aalst, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
Aalstermolen
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
1936
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

adres
Raadhuisstraat 28
5582 JD Aalst
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Aalstermolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00294
oude dbnr.
B491
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 00294 Aalstermolen (Aalst)
Gerard Sturkenboom (2-11-2022)
De diervoederwinkel is gesloopt. De molen is nu vanaf de weg goed zichtbaar. Blijft dat zo?

locatie

plaats
Aalst
plaatsaanduiding
gemeente
Waalre, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Aalst (NB), sectie E, nr. 2427
geo positie
X: 160890, Y: 378555
N: 51.39612, O: 5.47184
biotoopwaarde
1 (slecht)
landschappelijke waarde
Niet al te groot; de molen staat vrij sterk ingesloten door allerhande bebouwing

contact en bezoek

bezoek/postadres
Raadhuisstraat 28
5582 JD Aalst
molenaar
Thijs Michielsen / Dries Paulussen
telefoon
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen; belt met één inrijpoort aan de oostkant.
kap
Hout, gedekt met dakleer
inrichting

Twee koppel 16der kunststenen (één niet compleet); sleepluiwerk met ijzeren gaffelrad

versieringen

Zeer eenvoudige baard, op de koppen van de voeghouten aangebracht, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, zonder opschrift.

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; kruilier
vlucht
25,70 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangtrommel.
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 33 kammen
Spoorwiel 133 kammen
Steenschijflopen 38 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 6,36

hoogte
van de belt: 3,60 m.
wiekvorm
Systeem van Bussel met neusremkleppen op beide roeden.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Derckx ✉︎ 522 buiten 1986 1987 buiten aanw. 25,70
Derckx ✉︎ 523 binnen 1986 1987 binnen aanw. 25,70
wiekverbeteringen

Bij de herbouw in 1936 kreeg deze molen het systeem Van Bussel, als één van de eerste in Nederland.
Bij de grote restauratie, opgeleverd in 1987, werd dit gewijzigd in Oud-Hollands, bepaald onjuist, gezien de context van de herbouw van 1936.
In 2017 heeft men dit ongedaan gemaakt en het Van Busselsysteem in ere hersteld.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 43, Penn & Comp, F.J.
Penn & Comp, F.J.
✉︎ 43 1852 1936 aanw. 04,47
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

molenmaker
Antonius van Himbergen, Woensel (Eindhoven) (1904) Chr. van Bussel, Weert (ontwerp en advies); Fa. van Tartwijk, Eindhoven (molenmakerswerk; 1936)
omwentelingen
eigendomshistorie

Tot het najaar van 2018 was deze molen eigendom van de familie Van Stekelenburg.

geschiedenis

Deze molen heeft geen voorganger gehad: tot 1904 waren de Aalster boeren voor hun maalwerk aangewezen op de Genneperwatermolen in Gestel (Eindhoven), die alleen over een zandweg te bereiken was. De bouw van deze windmolen kwam daarom bepaald gelegen.
In “De Molenaar” vraagt molenaar V.H. Willems allerhande onderdelen te koop, onder meer een ijzeren bovenas, roeden, bovenwiel, vang en bonkelaar, spoorwiel, oude molenstenen met ijzerwerk, een koning, een draagbalk, zolderbalken en een gehele kap (of onderdelen daarvan).

Uit welke onderdelen die molen uiteindelijk werd samengesteld zullen wij waarschijnlijk nooit weten: op 23 april 1936 brandde de molen uit. De oorzaak zou een heetgelopen pokhouten lager zijn.
Direct volgde herbouw: as, roeden en kruiwerk kwamen van de gesloopte molen van Boom te Maasniel, het gietijzeren gaandewerk werd nieuw vervaardigd door Machinefabriek en IJzergieterij P. Konings in Swalmen. 
De molen werd niet zomaar herbouwd: Chris van Bussel had grootse en vernieuwende ideeën om te komen tot een moderne, praktische windkorenmolen. Zo liet hij de zolders volgens specifieke verhoudingen inrichten, met ijzeren balken (om zo min mogelijk ruimte in te nemen) en kwam er, zoals al vermeld, een nieuw ijzeren gaandewerk. Verder waren er een mengketel en elevator op windkracht; die elevator liep van de begane grond tot boven in de molen. De molenstenen werden zo'n 15 cm. in de vloer ingelaten, hetgeen zorgde voor een gemakkelijkere bediening. De kuip rond het kruiwerk werd gemaakt van halfsteens metselwerk, de kap gedekt met Icopal (bedekking met rode steenslag). De plaatijzeren baard werd op de koppen van windpeluw en voeghouten geplaatst, zodat deze beschermd waren tegen inregenen. Bepaald niet onbelangrijk: de roeden kregen het toen nieuwe systeem Van Bussel. Tot slot liet Van Bussel, volgens gewoonte, de stenen romp overschilderen, in dit geval in de kleur wit: men moest namelijk kunnen zien dat er met de molen iets gebeurd was!

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, was deze molen niet de eerste in Nederland die het systeem Van Bussel als wiekverbetering kreeg: dat was de kort tevoren geheel gemoderniseerde beltkorenmolen te Budel (die later de naam 'Zeldenrust' zou krijgen).
Sommige van Van Bussels verbeteringen waren iets eerder al uitgeprobeerd bij de molen te Borkel (die net als die te Aalst onder supervisie van Van Bussel was hersteld na te zijn uitgebrand).

Ferdinand van Stekelenburg (1914 - 1988), huurder sinds 1938, kocht in 1954 de molen over van onroerend-goed-maatschappij N.V. de Vest uit Eindhoven. Enige jaren later kwam de molen evenwel buiten bedrijf en brak een tijd van stilstand en verval aan.

Pas in 1986 volgde een meer dan noodzakelijke restauratie. Helaas werd daarbij het systeem Van Bussel vervangen door Oud-Hollandse ophekking. Volstrekt onjuist, omdat de molen in deze vorm nooit anders dan Van Bussels stroomlijn had gehad! Ook jammer dat de molen niet meer werd gewit.

In de zomer van 2001 kwam de molen, waarmee tot dan toe geregeld werd gedraaid, tot stilstand. In dit geval ging het om een aantal betrekkelijk kleine mankementen: nodig waren nieuwe kozijnen, kammen voor het spoorwiel, een buikstuk voor de vang, roedwiggen en ophekking. Ook dienden de roeden te worden doorgeschoven. Alles bij elkaar geen enorm kostbaar werk, maar helaas mislukte de financiering. Al snel liep de stilstand op tot enkele jaren.

Vervolgens wilde Werkgroep De Aalstermolen (reeds in 2000 opgericht) de molen overnemen van eigenaar Van Stekelenburg en weer maalvaardig krijgen. Onderhandelingen over aankoop ketsten echter in de zomer van 2006 af: men werd het niet eens, met name over het openstellen van de molen voor publiek.
Door de stilstand werd de conditie van de molen er niet beter op, al zette men het wiekenkruis af en toe in een andere stand om te voorkomen dat de roeden door zouden roesten.

In de nazomer van 2014 werd de molen te koop gezet, dat wil zeggen: woonhuis met garage en winkelpand met het adres Raadhuisstraat 26 te Aalst stonden te koop en de nieuwe eigenaar zou de molen - zogezegd - op de koop toe krijgen.

In april 2017 werd dan toch begonnen met herstel, waarbij onder meer de gelukkige beslissing werd genomen, het wiekenkruis wederom te voorzien van het systeem Van Bussel. Molenbouw John de Jong leverde het werk op. 

Ondertussen stonden molen, woonhuis en terrein nog altijd te koop. Op 12 december 2017 overleed eigenaar H.F.A.M. (Ferdi) van Stekelenburg. In het late najaar van 2018 is de molen verkocht aan projectontwikkelaar Harrk B.V. te Eindhoven.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen heeft feitelijk geen naam. "Aalstermolen" is niet meer dan een aanduiding.

foto's

foto's