Molen De Hoop, Kropswolde

Kropswolde, Groningen
b

korte karakteristiek

naam
De Hoop
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het opwekken van elektriciteit tot aandrijving van een complex maalwerk in de molen. 

adres
Woldweg 70
9606 PG Kropswolde
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Hoop via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00655
oude dbnr.
B334
Meest recente aanpassing
| Bestemming
media-bestand
Molen 00655 De Hoop (Kropswolde)
Jan van Rijswijk(17-6-2021)
De molen met zijn nieuwe roeden en het nieuwe, zeer bijzondere, wieksysteem. Inmiddels is de molen weer volop in bedrijf.

locatie

plaats
Kropswolde
plaatsaanduiding
gemeente
Midden-Groningen, Groningen
kadastrale aanduiding
Gemeente Hoogezand, sectie R, nr. 18
geo positie
X: 244299, Y: 575531
N: 53.15914, O: 6.72257
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet; onderste gedeelte gepotdekselde planken.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe (I) en één koppel 16der kunststenen (II); kammenluiwerk. Elektriciteitsgenerator.

versieringen

Eenvoudige baard, op de koppen van de voeghouten aangebracht, donkergroen geverfd met wit afgebiesde krullen, met de opschriften "De Hoop" en aan weerszijden "1860" en "1980".

Op een van de velden van het achtkant is in het riet het jaartal '1860' afgebeeld.
(N.B. Dit is het bouwjaar van de oliemolen te Vierverlaten, waarvan de bovenbouw hier dus eind 1923, begin 1924 werd herbouwd).


plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk; kruilier (elektrisch aangedreven) met rondgaande ketting
vlucht
23,00 m.
vang
Hoepelvang (metaal). Vangbalk met duim; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 62 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen
Kammenluitafel 27 kammen
Luiaswiel 22 kammen
Spoorwiel 93 kammen
Steenschijflopen (I) 28 en (II) 27 staven
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,05 en 1 : 6,28.

hoogte
wiekvorm
Combinatie van Van Bussel- en fokwieksysteem aan de voorzoom met grote zwichtkleppen aan de achterzoom, dit op beide roeden.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Vaags ✉︎ 484 binnen 2021 2021 binnen aanw. 23,00
Vaags ✉︎ 483 buiten 2021 2021 buiten aanw. 23,00
Buurma ✉︎ 101 binnen 1980 1981 binnen 2021 23,25
Buurma ✉︎ 102 buiten 1980 1981 buiten 2021 23,25
Gorter ✉︎ 1 binnen 1945 1945? binnen 1980? 23,00
Wieringa ✉︎ g.n. binnen ? binnen 1945 23,00
wiekverbeteringen

Bij de bouw in 1923/24 kreeg de molen zelfzwichting met Oud-Hollandse voorzomen op beide roeden.
Bij de grote restauratie van 1979/81 kreeg de molen opnieuw zelfzwichting, nu met het systeem Fauël (fokwieken) en neusremkleppen. Veel later, omstreeks 2000, werden die fokken gewijzigd en bovenaan opvallend breed uitgevoerd.
In 2021 is een opmerkelijke en niet eerder vertoonde combinatie van wieksystemen toegepast: op beide (nieuwe) roeden zijn de onderste meters van de voorzomen als Van Busselneuzen uitgevoerd, het bovenste gedeelte is een fok. De achterzomen zijn uitgevoerd als grote zwichtkleppen in de stijl van Van Riet, evenwel scharnieren zij niet naar voren maar naar achteren. Alles geheel in metaal uitgevoerd.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 1425 1894 1924? aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het opwekken van elektriciteit tot aandrijving van een complex maalwerk in de molen. 

molenmaker
Hazenberg, Briltil (1923/24)
afkomstig van
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen is de opvolger van een op 7 december 1921 op deze plaats verbrande korenmolen. Herbouw volgde niet onmiddellijk: molenaar Schütte maalde verder met een elektromotor maar was daar kennelijk niet gelukkig mee. Vermoedelijk was hij toch teveel een echte windmolenaar.
Molenmaker Hazenberg te Briltil startte de herbouw in 1923 en maakte daarbij gebruik van achtkant en kap van de afgebroken oliemolen De Hoop te Vierverlaten. Die molen dateerde uit 1860. In de loop van 1924 moet de molen te Kropswolde maalvaardig zijn geweest.

De opleving duurde ruim 20 jaar: nadat in april 1945 een roede was 'geknapt' werd een nieuwe geklonken roede vervaardigd en dat was meteen een bijzondere: de allereerste Gorter-roede.
Evenwel moet de molen betrekkelijk kort daarna buiten gebruik zijn geraakt. Een periode van stilstand en verval volgde. Rond 1975 was de toestand zeer slecht. 

In 1977 ging de molen van J.O. Schütte in eigendom over naar E.D. Pot. Deze gaf korte tijd later opdracht om deze molen geheel te herstellen. Pot wilde de molen gaan gebruiken als hoofdonderdeel van een ambachtelijk maalbedrijf.
Bij deze veelomvattende restauratie (1979-1981) heeft men het achtkant met riet gedekt, kap met boventafelement geheel vernieuwd, kwam er zelfzwichting met fokken, een lier met rondgaande ketting, zelfs is de molenwerf iets afgegraven om de vlucht te kunnen vergroten en kwamen er ondergrondse silo's met een efficiënte inrichting. 

In maart 1981 werden de werkzaamheden afgerond en niet lang daarna kwam de molen in vol bedrijf. 12 december 1981 vond onder winterse omstandigheden de officiële ingebruikname plaats.

De molen diende het maalbedrijf van Pot vervolgens vele jaren. Pas een kleine 40 jaar later kwam de windkracht tijdelijk buiten gebruik: op 20 april 2020 werden beide roeden kaalgezet. Zij waren aan het einde van hun levensduur. 
In juni 2021 werden de oude roeden gestreken en de nieuwe gestoken. Kort daarna zijn deze voorzien van een interessant gecombineerd wieksysteem dat door mulder Pot is bedacht en door Vaags uitgevoerd (zie 'Wiekverbeteringen').

Met dit nieuwe gecombineerde wieksysteem kan in principe het koppel maalstenen worden aangedreven maar in de praktijk wekt men hier met windkracht elektriciteit op voor het maalbedrijf. Dat maalbedrijf is overigens veel uitgebreider dan gebruikelijk in windkorenmolens en ingericht als zgn. hoogmolen.

Opmerkelijk is, dat de baard hier min of meer op de koppen van de voeghouten is aangebracht; in Zuid-Nederland komt dit veel voor, maar in het noorden is dit zeer ongebruikelijk.

aanvullingen

unieke eigenschap

De enige grondzeiler-korenmolen van de provincie Groningen.

Sinds juni 2021 beschikt deze molen over een zeer opmerkelijk en nog nergens anders toegepast gecombineerd wieksysteem.

literatuur

Rolf Wassens: "Mulder Pot", in: De Nieuwe Molenwerled 10 (2022), pp. 73 - 78.

foto's

foto's