Molen De Keetmolen, Ede

Ede, Gelderland
b

korte karakteristiek

naam
De Keetmolen
modeltype
Kantige molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Stationsweg 118
6711 PZ Ede
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Keetmolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01789 bis
oude dbnr.
B204
Meest recente aanpassing
| Landsch. waarde
media-bestand
Molen 01789 bis De Keetmolen (Ede)

Martin E. van Doornik (09-03-2024) 

locatie

plaats
Ede
plaatsaanduiding
gemeente
Ede, Gelderland
kadastrale aanduiding
Gemeente Ede, sectie D, nr. 3831
geo positie
X: 174435, Y: 449086
N: 52.02977, O: 5.67041
biotoopwaarde
2 (bedenkelijk)
landschappelijke waarde
Niet al te groot, de molen staat behoorlijk ingesloten door beplantingen. Recht tegenover de molenaarswoning is een flatgebouw van vier verdiepingen neergezet.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Stationsweg 118
6711 PZ Ede
molenaar
Nico Vos / Noes Teutelink
telefoon
0318-413060 / 06-17865474
website
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Vrijwel iedere vrijdag 10:00 - 16.30 uur, als de molen draait of op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Stenen achtkant, tot ca. 2 m. boven de belt licht en daarboven sterk conisch gemetseld, deels gepleisterd.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Eén koppel 17der blauwe en één koppel 16der kunststenen; steenkraan; sleepluiwerk. Restanten van een pelwerk.

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met de opschriften 'Anno' '1750' en daaronder 'De Keet'.
N.B. De herkomst van dat jaartal is niet duidelijk. De baard is in 2021 door de molenaars grondig hersteld en opnieuw geschilderd.

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels; 36 ijzeren rollen. Kruirad.
vlucht
24,00 m.
vang
Vlaamse vang; 4 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 60 kammen
Bovenbonkelaar 34 kammen, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 99 kammen
Steenschijflopen 28 en 30 staven, steek 9,0 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,24 en 1 : 5,82

hoogte
van de belt: 3,50 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma ✉︎ 69 binnen 1976 1977 binnen aanw. 24,00
Buurma ✉︎ 70 buiten 1976 1977 buiten aanw. 24,00
Fransen ✉︎ g.n. binnen 1922 1922 binnen 1975? 25,00
wiekverbeteringen

Hoewel oudere foto's suggereren dat er ooit het systeem Dekker op deze molen heeft gezeten, gezien de enkele tussenzoomlat en de merkwaardige breedte van het hekwerk, lijkt dit niet waar. Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan, maar is enige tijd uitgerust geweest met een ophekking met ultra-smalle windborden (waarvan men zich af kan vragen of die wel enige trekkracht konden ontwikkelen).

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1479, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1479 1896 aanw. 04,90
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
De gemetselde onderbouw is veel ouder, alleen onbekend is, hoeveel.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

De molen werd in opdracht van de familie Van de Craats gebouwd als stellingmolen met een houten achtkant gedekt met riet. Het exacte bouwjaar van deze molen is niet met zekerheid te zeggen. '1750' wordt wel genoemd (en staat ook op de baard) maar of dit juist is, is niet duidelijk.

Op 12 juli 1865 verbrandde de houten bovenbouw door blikseminslag. De Arnhemsche Courant van 14 juli vermeldt dat het houtwerk van de "wind-koorn-oliemolen van de weduwe C. van der Craats" spoedig vernield was, maar dat men erin slaagde, de naastgelegen woning te behouden. De molen was evenwel ook verzekerd en wel bij de "Arnhemsche brandwaarborgmaatschappij".

Bij de herbouw voltrok zich iets merkwaardigs: de molen is niet herbouwd als stellingmolen, maar men bouwde op de resterende stenen onderbouw een stenen achtkant en voorzag die van een berg. Aldus ontstond een merkwaardige (en tot de dag van vandaag unieke) achtkante gemetselde beltmolen.
Aan te nemen is dat deze molen begin 1866 in gebruik is genomen. Naast gemalen moet er in deze molen ook zijn gepeld, gezien de nog altijd aanwezige restanten van een pelwerk. Niet duidelijk is, wat er met de oliemolen is gebeurd. 

De Edese graanfamilie Van der Craats was behalve van de Keetmolen ook eigenaar van de Doesburger molen (halverwege Ede en Lunteren) en de Concordia (in het centrum). De molenaars hier werkten in dienst van de familie. 
In het najaar van 1944 zaten na de Slag om Arnhem een tijdje acht Engelse soldaten ín deze molen ondergedoken. 
In de jaren '50 kwam een einde aan het maalbedrijf en raakte de molen langzaam maar zeker in verval. Ondertussen verboste de omgeving aanzienlijk. 

In augustus 1971 kwam de molen in eigendom van de gemeente Ede. In 1977 volgde, op initiatief van de plaatselijke Junior Kamer, een flinke restauratie en sindsdien is de Keetmolen geregeld in werking.

Opmerkelijk is, dat de buitenroede vóór de restauratie van 1977 nog van hout was; de stalen binnenroede was vermoedelijk een Fransen. 

Eigenaren van deze molen:
C. v.d. Craats Jansz. (1860 - 1884)
J.D. v.d. Craats (1884 - 1899)
J.W. v.d. Craats (1899 - 1910)
J.W. en H. v.d. Craats (1910 - 1948)
H. v.d. Craats (1948 - 1950)
V.d. Craats C.V. (1950 - 1971)
Gemeente Ede (1971 - heden).

aanvullingen

toelichting naam

De naam van de molen is ontstaan tijdens de aanleg destijds van de spoorlijnen Arnhem - Utrecht en Ede - Barneveld. Nabij de molen stond toen een keet, die gebruikt werd door de arbeiders die daarbij werkzaam waren. Spoorwegmaatschappijen namen vervolgens die keten nogal eens in gebruik als voorlopig stationsgebouw.

unieke eigenschap

De enige historische molen in Nederland met een achtkante stenen bovenbouw.

foto's

foto's