Molen De Mallemolen, Gouda

Gouda, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Mallemolen
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
2010
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de wijk De Korte Akkeren op vrijwillige basis

adres
Eerste Moordrechtse Tiendeweg 3
2802 AB Gouda
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Mallemolen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01795 BIS E
oude dbnr.
B1321
Meest recente aanpassing
| Molenaars
media-bestand
Molen 01795 BIS E De Mallemolen (Gouda)
Frank Hendriks (5-12-2020)

locatie

plaats
Gouda
plaatsaanduiding
gemeente
Gouda, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Gouda, sectie E, nr. 4463
geo positie
X: 107207, Y: 447036
N: 52.00963, O: 4.69109
biotoopwaarde
0 (onbekend)
landschappelijke waarde
Uit sommige hoeken niet onbelangrijk, maar wordt sterk verminderd en verkleind door de directe aanwezigheid van enkele hoge moderne flatgebouwen

contact en bezoek

bezoek/postadres
Eerste Moordrechtse Tiendeweg 3
2802 AB Gouda
molenaar
Rian Noorlander / Dick van Popering / Willem Roose / Hans Wolff / Bernard Melchers / Bastiaan de Jong
telefoon
06-40412105
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Op afspraak

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak

bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen, aan de onderzijde deels gepleisterd.
kap
Gedekt met riet
inrichting

IJzeren scheprad Ø 6,10 m; breed 0,55 m. in de molen.

versieringen

Aardige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met tussen de koppen van voeghouten en steunder de jaartallen '1804' en '2010'. Daaronder een witte achtpuntige ster op een rood fond. Dit ontleend aan het wapen van Moordrecht.

Gevelsteen met opschrift:
1804 Gebouwd
1904 Buiten gebruik gesteld
1907 Ontmanteld
2010 Compleet gerestaureerd

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 48 houten rollen. Kruihaspel.
vlucht
27,40 / 27,50 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Kneppel.
overbrenging

Bovenwiel 59 kammen
Bovenschijfloop 36 staven, steek 14 cm.
Onderschijfloop 25 staven
Onderwiel kammen 91 kammen, steek 15,7 cm.
Overbrengingsverhouding 2,22 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 250 binnen 2010 2010 binnen aanw. 27,40
media-bestand
Roede 251, Straathof
Straathof
✉︎ 251 buiten 2010 2010 buiten aanw. 27,50
wiekverbeteringen

Op deze molen is geen wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 19, Geraedts
Geraedts
✉︎ 19 2010 2010 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de wijk De Korte Akkeren op vrijwillige basis

molenmaker
Leendert van der Starre, Zevenhuizen (metselwerk, 1804) Jan Hofstra, Aalsmeer (ontwerp en bestek); Fa. De Gelder, Sliedrecht / fa.Verbij, Hoogmade (2010)
omwentelingen
geschiedenis

Op 29 oktober 1803 werd de bouw van de molen aanbesteed. Het metselwerk moest op 15 augustus 1804 gereed zijn. Leendert van der Starre uit Zevenhuizen klaarde die klus voor in totaal 947 guldens en 16 stuivers.
(N.B. Leendert van der Starre is geen onbekende in de molenwereld: hij verrichtte ook aan drie molens van de bekende groep van Aarlanderveen - voortreffelijk - metselwerk aan waterlopen en onderbouw).

In 1863 werd het ambacht Broek opgeheven en werden de molens eigendom van de toen gestichte Oostpolder in Schieland. In 1904 werd bij de Mallemolen een gemaal geplaatst met een Deutz-zuiggasmotor gebouwd, dat een centrifugaalpomp aandreef. Het vermogen was 22 pk. Kort daarna, in 1907, werd de molen onttakeld om dienst te gaan doen als woning voor de machinist. De andere molen van de polder, de Moordsche Wip, was al onteigend vanwege de bouw van de spoorbrug over de Gouwe en verdween in 1907 geheel.
Opmerkelijk aan de Oostpolder is, dat deze zich in Schieland bevond, maar uitwaterde op Rijnlands boezem.

Door het graven van het Gouwekanaal begin jaren '30 werd de Oostpolder doorsneden. Aan de westzijde van dat kanaal werd om die reden een nieuw gemaal gebouwd.
Het nieuwe bemalingsgebied dat ontstond wordt omsloten door het Gouwekanaal, de Kromme Gouwe, de Turfsingel en de Hollandse IJssel; min of meer de huidige wijk Korte Akkeren. De Mallemolen heeft thans een echte (hulp)bemalingsfunktie voor dit gebied; via een vrij lange voorboezem wordt uitgeslagen op de Kromme Gouwe.

Plannen tot completering van dit molenrestant ontstonden pas bijna 100 jaar na de onttakeling, toen de verpauperde woningen in de buurt werden gesloopt en daar geheel nieuwe koopflats zouden worden gebouwd. Een herstelde molen naast een nieuwe wijk kon als het ware dienen als 'slagroom op het gebakje' (zoals dat ook eerder met De Salamander in Leidschendam was gebeurd). Dat deze molen, ondanks bepaald forse afmetingen, dan toch op voorhand gedegradeerd was, deed er blijkbaar minder toe.

Nadat de stenen romp was hersteld, werden op 21 april 2010 kuip, delen van het binnenwerk, kap, staart en roeden aangebracht. Het staande werk is vervaardigd door molenmakerij De Gelder te Sliedrecht; het gaandewerk door Verbij te Hoogmade.

Vlakbij de molen staat ook nog steeds het gebouw, waarin zich lang het poldergemaal bevond. Bij elkaar een mooi stukje waterstaatgeschiedenis.

 

aanvullingen

literatuur

Dick Kenbeek: 'De Mallemolen in Gouda: terug van weg geweest', in: Molenwereld 137 (2010) pp. 182-185.
Willem Roose: 'Mallemolen Gouda geopend', in: Molenwereld 142 (2010) pp. 400 - 401.
Jan Hofstra: 'De restauratie van de Mallemolen te Gouda', in: Molenwereld 142 (2010) pp. 406 - 419.

foto's

foto's