Molen Scharmolen / Scharrenmolen, Elsloo

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1573

verdwenen

1576

verwoest

geschiedenis

Elsloo kende in de 16e eeuw drie watermolens: de Materbergmolen, de Scharmolen en de Slakmolen. De Scharmolen was de oorspronkelijke banmolen van Elsloo en lag dichtbij het overspoelde kasteel in de Maas. De Materbergmolen lag in het huidige Hoge Bos op de Hemelbeek. Deze werd in de 16e eeuw door de kasteelheer van Elsloo aangekocht; hiervan is inmiddels geen spoor meer over.

De Heer van Elsloo voorzag blijkbaar al de ondergang van zijn twee molens. De Scharmolen dreigde toen al door de Maas verloren te gaan en de Materbergmolen raakte in verval. Het staat vast dat in 1553 hij opdracht geeft voor het bouwen van een geheel nieuwe molen, de nog bestaande Slakmolen. Spoedig overvleugelde de Slakmolen de beide andere molens: uit het pachtregister van 1568 blijkt duidelijk het verschil in rendement van de drie molens. De pacht voor de Slakmolen bedroeg 246 vaten rogge, die van de Scharmolen 132 vaten rogge en van de Materbergmolen 84 vaten rogge (1 vat was ca 20 kg).

Nadat de twee oudste molens waren verdwenen restte alleen nog de Slakmolen als banmolen.

Bron: Nederlandse Molendatabase.
-----

De "molen vander Scharent" of de Scharmolen was een watermolen op de "Roesjert", een beek aan de voet van de Scharberg ten noorden van de Scharrenstraat. Bij contract van 1 maart 1573 aanvaardde Giel Panhuys als opvolgend molenaar van Jan Lenaerts, de Scharrenmolen met bijgebouwen en landerijen.
Aangezien er ruimte moest zijn voor een molenvijver, moet de beek en flinke lengte hebben gehad alvorens zich in de Maas te storten. Langs de beek moest Giel jaarlijks "sess goeder wassender wyen poten". De mulder mocht om zijn "gemaell ryden", dus moest er ook een behoorlijke rijweg zijn.

Van de Scharrenmolen, die in 1576 door de Spanjaarden werd verwoest, werd de bijbehorende grond, "Landt, Berch ende Wyer met der fonteynen", nog in 1613 verpacht ter grootte van drie bunder. Later verdween ook dit complex uit de pachtregisters, mogelijk is het weggespoeld door de Maas.

Bron: Enige gegevens over de vroegere loop van de Maas bij Elsloo, L. van Mulken, De Maasgouw 1949.
Verzameling H. van der Kaay.

De molen lag nabij het weggespoelde kasteel van Elsloo. Zie ook Historisch jaarboek voor het Land van Zwentibold.