Molen te Endewege, Tholen

Tholen, Zeeland
v

korte karakteristiek

naam
Molen te Endewege
modeltype
Standerdmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
15432
oude dbnr.
V15432
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 15432 Molen te Endewege (Tholen)
uitsnede

locatie

plaats
Tholen
plaatsaanduiding
aan de zuidzijde van de oude stadskern
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Tholen
geo positie
X: 73790, Y: 394039
N: 51.52947, O: 4.21685

constructie

modeltype
Standerdmolen
krachtbron
wind
functie
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zetelkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1549 - 1565
geschiedenis
Dit is vermoedelijk "die molen ter Tolne", welke in 1343/44 aan Pieter Biggh was verpacht voor £ 240. Een timmerman uit Dordrecht plaatste dat jaar een nieuwe as, twee roeden en herstelde de trap. De molen stond 16 dagen stil.

In de stadsrekeningen van 1472/73 en later is steeds sprake van de molen te Endewege. In 1472 was deze aan Cornelis Lem Gillis verpacht, die voor vier maandn £ 9 moest betalen. In 1538/39 werd de hoogst bekende pachtsom ontvangen, namelijk £ 40.

De molen is tussen 1549 en 1565 verdwenen, de oorzaak is ons niet bekend. Een stukje land bij de molenberg noemde men in 1772 echter nog "het geweld van Tholen".

Op de Scheldekaart van 1462 staat een de westkant buiten de stad een standerdmolen getekend. Ook op de stadsplattegrond van Jacob van Deventer uit ca. 1570 staat de standerdmolen afgebeeld. Vermoedelijk stond deze molen bij de kruising van de Zuid Oudaan en het Hertenkamp. Aan deze molen zullen de Molenweg, thans Hertenkamp, en de veldnaam Molenhoek hun naam hebben ontleend. Onlangs is op de voormalige molenberg een villa met rieten dak gebouwd.

Bron: De Windmolen 22, 1980: "De molens van de stad Tholen", J.P.B. Zuurdeeg. Verzameling H. van der Kaay.

aanvullingen

trivia
Afbeelding 2: Een recentere versie van de Scheldekaart met de afbeelding van de molen waar in de tekst al over gesproken wordt.

Het is alleen een misvatting dat de molen aan de westzijde van Tholen staat. Doel van de kaart is waternavigatie, dus je ziet de kenmerken op de oevers zoals je ze lokaal vanaf het water ziet. Bij Tholen loopt de rivier van zuid naar noord, Tholen ligt op de westoever. Als je vanaf de rivier naar Tholen kijkt, kijk je dus naar het westen. De molen staat links van de stad en daarmee aan de zuidzijde van Tholen. Er is dus op zich geen discrepantie met de kaart van Van Deventer.

Echter deze molen is tussen 1562 en 1565 vervangen / opgevolgd door de Zuidmolen dbnr. 15433.
Deze 2 molens stonden op dezelfde plaats, dus zijn een voorganger-opvolger paar, met dezelfde coördinaten.

Het is dus in principe niet zeker welke van de 2 molens Van Deventer tekende, maar dat maakt natuurlijk verder weinig uit. Op de Scheldekaart staat zeker de eerste molen, dat was dus in ieder geval een standerdmolen.

Pim van der Wijk, 12 juli 2016.