Molen De Bloem (3e locatie), Amsterdam

Amsterdam, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Bloem (3e locatie)
modeltype
Standerdmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
12616
oude dbnr.
V2605
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 12616 De Bloem (3e locatie) (Amsterdam)
Gevelsteen aan de Marnixstraat nr. 285

locatie

plaats
Amsterdam
plaatsaanduiding
Bolwerk Rijkeroord
gemeente
Amsterdam, Noord-Holland
streek
Amsterdam
geo positie
X: 120196, Y: 487544
N: 52.37467, O: 4.87611

constructie

modeltype
Standerdmolen
krachtbron
wind
functie
versieringen
In het nabij het voormalige bolwerk gelegen perceel Marnixstraat 285 bevindt zich nog een steen met de afbeelding van een standerdmolen.
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
gesloopt
geschiedenis
Het bolwerk Rijkeroord heette oorspronkelijk De Bloem (Bloempunt), hetgeen de naamgeving van de Bloemgracht en die van de molen verklaart. Oorspronkelijk stond de molen echter aan een van de paden ten westen van de Jan Roodenpoort (op het Rootscherlaeckenspadt) de huidige Jordaan maar werd in 1614 naar een van de nieuwe bolwerken verplaatst.
Nog eerder, in de 16de eeuw, stond de molen op een 'stuckzen lants' buiten de Regulierspoort, zodat hij zeker driemaal verplaatst is. Zoals de meeste korenmolens in die tijd betrof het een standerdmolen, die in 1768 door de huidige achtkante molen werd vervangen.
-----

Op 27 maart 1662 verkocht Willem Claesz een kwart van een slijpmolen met toebehoren aan Mattheus Tavenier.
Omschrijving: Huis en erf, buiten de Raampoort. Locatie: Buitensingel.
Bron: https://archief.amsterdam/archief/5067/10

Verkoop door Erven Mattheus Tavenier aan Henrik Teunisz Kleinbos, 5 juli 1685.
Huisnaam: De Bloem Omschrijving: De Bloem, 1/4 molen, bij de Raampoort in bolwerk nr. 19. Locatie: Schans.
Bron: https://archief.amsterdam/archief/5062/64

Verkoop door Crijn Jochemsz Steen aan Jochem Steen, 30 nov. 1691:
Omschrijving: De Bloem, 1/4 molen en 1/4 huizinge, op het bolwerk bij de Raampoort aan het einde van de Bloemgracht. Locatie: Schans.
Bron: https://archief.amsterdam/archief/5061/2173

Verkoop door Erven Goosen Elfrink en Annetje Willems wed. Goosen Elfrink aan Crijn Steen en Johannes Vestenburg, 1 juni 1715.
Omschrijving: De Bloem, 1/4 molen en 1/2 woonhuis, op het Bolwerk Westerkerkhof bij de Raampoort. Locatie: Schans
Bron: https://archief.amsterdam/archief/5061/2176

Verkoop door Erven Jochem Steen en Erven Johannes Vestenburg aan Jacob Nome, 9 sept. 1744.
Omschrijving: De Bloem, 1/2 molen, stal en verdere opstallen, op het bolwerk van het Westerkerkhof aan het einde van de Bloemgracht buiten de Raampoort. Locatie: Schans.
Bron: https://archief.amsterdam/archief/5062/118

In november 1761 was er een grote brand op die plek, geen wonder dat de molen in 1765 nieuw werd opgebouwd.
Bronnen: Beeldbank Amsterdam en Beeldbank Amsterdam.

aanvullingen

trivia
Evenals de Weteringschans maakte de Marnixstraat oorspronkelijk deel uit van de 17de-eeuwse verdedigingsgordel rond de stad. De gordel bestond uit een verdedigingsgracht (de huidige Singelgracht), een met steen beklede aarden omwalling en een binnengracht (de huidige Lijnbaansgracht). Lopend vanaf het Realeneiland in het noordwesten tot aan het eiland Oostenburg in het noordoosten van de stad, waren in de omwalling 26 bastions of bolwerken en acht poorten en poortjes opgenomen. Zware gemetselde muren scheidden het water van de Singelgracht van dat van het IJ. In de loop van de 19de eeuw werd de omwalling geslecht en de Singelgracht door aanplemping versmald en rechtgetrokken. Straten, bebouwing en beplanting kwamen op de plaats van de verdwenen schans.Vanaf 1872 werd een begin gemaakt met de aanleg van de huidige Marnixstraat. Ter hoogte van het in 1844 afgebroken Raampoortje werd in 1888 het politiebureau Raampoort gebouwd.
-----

afbeelding 1:
Gevelsteen Marnixstraat 285
De steen werd geplaats na de verhuizing van de stellingmolen ter herinnering aan de oude situatie. [info: Onno Boers VVAG]

afbeelding 2:
't Raam Poortje, Anno 1672. De Singelgracht gezien in noordoostelijke richting naar de Raampoort (rechts). In het midden de brug over de Singelgracht voor de Raampoort.
Ets, rond 1710, maker onbekend

Op het bolwerk Rijkeroord lag ook het Westerkerkhof, dat daarheen verplaatst was van de Westerkerk in 1665.

afbeelding 3:
Singelgracht met op de voorgrond links bolwerk Rijkeroord met molen De Blom.
In het midden de brug voor de Raampoort. Rechts op achtergrond bolwerk Rijk met molen De Victor.
datering: 1770 (ca.) Tekening van D. Verrijk

afbeelding 4:
Raam Poortie
De Singelgracht met de Raampoort, ter hoogte van Lijnbaansgracht 99-100, en bolwerk Rijkeroord. Gezien in noordelijke richting. Rechts, op het bolwerk, molen de Blom.
Techniek: ets.
datering: 1652 - 1656
collectie: Splitgerber, atlas
vervaardiger: Danckerts, Cornelis (1604-1656) ; Nooms, Reinier
(uitgever en etser)
-----

Uit de plattegrond van Amsterdam van Gerrit de Broen van rond 1732 valt op te maken dat deze molen een standerdmolen met stelling was.
Bron: "Nogmaals de Roode Molen", artikel door J.H. v.d. Hoek Ostende in Amstelodamum, Mb.75, p. 31. Verzameling Theo Bakker.
Aangezien dit niet klopt met de tekening zal de molen later zijn gerezen.