Molen Schipmolens, Maastricht

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1392

verdwenen

voor 1705

geschiedenis

De bovenste [water]molen, beter bekend als de looimolen, lag in de Grote Looierstraat.
Deze molen was de laatste molen van het looiersgilde of looiersambacht, dat vóór 1579 nog over vijf molens beschikte, die [als watermolens] verdeeld over de zuidelijke en de middentak van de Jeker en als schipmolen op de Maas lagen. Volgens Bauduin lieten 51 leerlooiers van het gilde jaarlijks ongeveer 1600 mud schors op deze molens malen.
In 1816 was nog één [water]molen in gebruik en waren er nog acht looierijen in bedrijf waarvan er twee of drie de run van deze [water]molen betrokken.

Bronnen:
- Bussel P.v "De M's van Lb", 1991 p. 136.
- Tutein Nolthenius A. "De Ingenieur", no. 36

Hoeveel schipmolens er op de Maas lagen wordt uit bevenstaande tekst niet duidelijk. In 1579 waren er totaal nog 5 looimolen, waarvan de meeste vaste watermolens waren op de Jeker binnen de stad, en een onbepaald aantal (1 of 2?) als schipmolen op de Maas.
Red.
-----

De eerste schipmolen op de Maas vinden we in 1392, in 1394 worden Jan van Gulpen en Houbrecht Fabri genoemd als molenaars.

Voor 1400 lagen er 8 schipmolens ter hoogte van het St. Antoniuseiland. In 1403 waren het er nog maar 5 en in 1439 alweer 10. In 1520 was het aantal weer teruggelopen tot 4.

In de droge zomer van 1976 werden restanten van enige maalstenen gevonden in de Maas ter hoogte van de kerk van Uikhoven. Uit onderzoek van Ir. van Bussel bleek dat het gaat om een vermoedelijk in de winter van 1492-1493 afgedreven en hier gezonken schipmolen uit Maastricht.

In 1634 brak de gemeente in opdracht van het mlilitaire gezag de bok af die nodig was bij de demontage van de schipmolens bij hoog water. In die winter dreven er daardoor 5 molens weg, waarvan er 2 weer konden worden teruggehaald. Op 4 februari 1635 werden 2 molens vernield door ijsgang. Een dag later verdween er nog 1 zodat er 2 overbleven. In 1637 stelde de gemeente hout beschikbaar voor een nieuwe bok.

In 1705 bleken de laatste molens te zijn afgebroken, als gevolg van het dichtslibben van de linkerkant van de Maas tussen het St. Antoniuseiland en de westoever.

Bron: Maastricht, onbekende molenstad, Bert Lejeune, ca. 1994.
-----

Vanwege het sterk wiselende aantal molens, onbekende ligplaats en functie hebben wij alle schipmolens in één record samengevoegd. In werkelijkheid hebben er misschien wel tientallen verschillende molens bestaan.
De aangeduide locatie is slechts een van vele mogelijkheden.
Red.