Molen Korenmolen van Bolsward, Bolsward/ Boalsert

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1503

verdwenen

1668

geschiedenis

Rond deze positie binnen de stadsmuren van Bolsward was in 1503 al sprake van een "Molne steighe" (Molensteeg) en een "Molne slaet". Er moet hier in de buurt dus toen al een (koren)molen geweest zijn, waarschijnlijk de rosmolen die in 1507 werd aangeduid als heer Willems mollen.

Rond 1560 waren er 4 windkorenmolens in Bolsward. Ze staan op de kaart van Jacob van Deventer (zie dbnr. 14945) en stonden allen buiten de stad. In 1560 werd binnen de stad door Van Deventer geen windmolen getekend, terwijl uit stukken is gebleken dat er hier toen wel een molen bestond. Het was dus waarschijnlijk ook destijds een rosmolen.

Het is mogelijk dat na 1592 de meest westelijke standerdmolen op de kaart van Van Deventer, dbnr. 14940, naar deze positie binnen de stad is verplaatst, mogelijk om hem te beschermen tegen het oorlogsgeweld. Die molen was in 1592 eigendom van burgemeester Jarich Heeres en bleek in 1608 verdwenen, zonder dat daarvoor een verklaring is gevonden. Maar feitelijk is niet bekend wanneer de rosmolen werd vervangen door of versterkt met een windmolen.

Nicolaes Geilekerck tekent (in 1613?) op zijn kaart van Bolsward voor het eerst deze korenmolen als windmolen binnen de stad aan het eind van Skilwyk bij de stadsmuur (DCCXIII lijkt een schrijffoutje, waarschijnlijk heeft hij de kaart opgenomen in 1613, hij heeft er in 1616 voor betaald gekregen door het stadsbestuur van Bolsward). Johan Blaeu kopieert deze kaart nagenoeg ongewijzigd in 1649 en Christianus Schotanus kopieert zijn kaart uit 1664 dan weer van Blaeu en tekent de molen ook.

In 1668 dienen de molenaars en enige bakkers van Bolsward een verzoek in om deze molen wegens bouwvalligheid te mogen afbreken. Dat werd door het stadsbestuur toegestaan onder de voorwaarde dat het bestuur altijd kon eisen dat er weer een nieuwe molen gebouwd werd, indien dat noodzakelijk geacht werd.

In de atlas De Wit uit 1698 wordt de kaart van Blaeu wederom afgedrukt. Bovenstaand detail is daaruit afkomstig, maar de molen was toen reeds lang verdwenen.

Bronnen o.a.:
- Molenkroniek(je) ca. 1500-1600 - II, artikel door D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 28, dec. 1982.
- Het molenbestand in Friesland, een overzicht van het aantal der industriemolens in Frl. tot 1900, art. door drs. D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 40, dec. 1985.
- D.M. Bunskoeke, 'Bolsward: het molenhart van Westergo', tijdschrift De Molenaar van 20 december 1989
-----