Molen Baanmolen, Alkmaar

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1597

verdwenen

1710

1675 of 1710

geschiedenis

De molen staat op de kaart van Cornelis Drebbel uit 1597. Op de kaart van Jacob van Deventer uit ca. 1560 ligt dit gebied nog buiten de stadsmuren en staat op deze specifieke positie geen molen. Wel staan er hier in 1560 in de omgeving buiten de stadsmuren drie andere molens, die mogelijk rond 1573 naar de stadswallen gehaald zijn ter bescherming tegen de Spanjaarden. De Baanmolen kan één van die verplaatste molens geweest zijn.
-----

Volgens C.W.Bruinvis, "De molens van Alkmaar", p.16:

1629.02.05: vergunning van stadsbestuur voor Willem Jansz en Symon Ariensz om hun molen, staande Baangracht OZ te mogen verplaatsen naar het nabij gelegen Kleine Bolwerk (nu ook genaamd Kennemerbolwerk Red.), tegen een recognitie van f4 per jaar.

1675.06.01: Meelmolenaars krijgen vergunning om de Baanmolen af te breken, mits zij de verponding van f15 en recognitie blijven betalen. Deze lasten werden in 1695 wegens onvermogen van het gilde kwijtgescholden.
-----

Joan Blaeu tekent op zijn kaart van Alkmaar, gepubliceerd 1652, de molen op het Kleine bolwerk.
-----

In 1667 werd Cornelis Jansen borg voor zijn zwager, Cornelis Sijmens, molenaar te Alkmaar op de Baanmolen, staande op de stadsvesten. bron: artikel "Wel en wee meelmolens Koedijk", J.P. Geus, Oud-Alkmaar 6de jaargang, nr. 1 (1982).

Op basis hiervan is de volgende windbrief te koppelen aan deze molen:
Op 26 maart 1666 werd voor de erfpachtsom van 3 pond een windbrief (het recht om een molen te mogen bouwen en exploiteren) voor een korenmolen (genaamd De Haen) te Alkmaar verstrekt aan Cornelis Sijmonsz. en de weduwe van Simon Gillesz., molenaars aldaar.
Bron en algemene informatie: www.gahetna.nl, index Grafelijkheidsrekenkamer: windrechten (molens).

Het betrof een ambtelijke inhaalslag ten aanzien van reeds bestaande korenmolens. Op dezelfde dag werden nog vier windbrieven voor bestaande korenmolens in Alkmaar verstrekt. De naam van de molen was zeker niet De Haen. Waar de molen voorkomt in stukken is altijd sprake van Baanmolen. Maar de verschrijving (of mislezing) is begrijpelijk.

-----
Uit het historisch kadaster van het Regionaal Archief Alkmaar (kadastraal perceel Kad. A1242-c):
SA 717, Verpondingsregister, Molens binnen de stad, fol.635-1 (325):

1710: de Gemene Molenaars voor het afbreken van de Baanmolen f15.

Het verdwijningsjaar is hiermee niet helemaal duidelijk. Geconcludeerd kan wel worden dat de molen waarschijnlijk in 1675 is afgebroken, maar alternatief pas in 1710. De kwijtschelding in 1695 lijkt echter niet waarschijnlijk als de molen er daadwerkelijk nog stond.