Molen Oostermolen (1e), Nijkerk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1357

verdwenen

circa 1842

opvolger

Nijkerk (Oostermolen (2e))

geschiedenis

Op de maandag na Sint Gregoriusdag in 1357 gaf hertog Reinoud III van Gelre de erfpacht van de dwang-korenmolen uit aanReyner van Aller Servaeszoon en zijn nageslacht. In 1636 schond de Allerse molenaar (dbnr. 6804) het dwangrecht van de eigenaar van de Oostermolen (zo genoemd na de bouw van de Holkermolen), Seino Rengers.

Kort na 1646 verkocht jonkheer Rengers de molen aan zijn pachter Jan Everts en zijn oude tegenstander uit het proces van 1636, Reiner Gerrits. Van de navolgende pachters en eigenaars is een hele reeks namen bekend gebleven (zie Bron). In 1842 werd de standerdmolen vervangen door een achtkante stellingmolen iets oostelijker.

Bron: "De Gelderse Molen" 1994. Verzameling H. van der Kaay.
-----

Rond 1800 werd de Oostermolen bemalen door Evert van den Born (1770-1832). Tussen 1818 en 1823 trokken zijn zonen, Willem, Hendrik, Jan en Beert naar Huizen (NH). Willem (1795-1853) trouwde in 1818 in Huizen. In 1821 kocht hij daar voor ƒ 2000 de standerdmolen op de Molenberg (dbnr. 1370) van de 62-jarige molenaarster Gerritje van Wessel. Willem was de stamvader van de Huizer molenaars Van den Born.

Hendrik (1798-1862) trouwde in 1821 in Huizen en werd daar grutter. Zijn vrouw stierf in 1823, maar in 1826 trouwde hij opnieuw. Uit dit huwelijk werd Evert van den Born (1826-1895) geboren. Deze vertrok naar Naarden, waar hij de verbrande korenmolen van E.B.J. Robin als molen 'De Hoop' herbouwde (dbnr. 1665). Evert was de stamvader van de Naarder molenaars Van den Born.

Bron: C. Kruimer ea. "De Huizer Molen" (Huizen, 1994, p. 37-43).
J. Veerman, 22 juli 2008.
-----

Arnhemsche Courant, 27 juli 1841:
Openbare verkoop op 29 juli 1841 en 12 aug. 1841, van o.a. "De zeer beklante WINDKOREN-MOLE, zijnde een hecht en sterk gebouwde en bijzonder goed onderhoudene STANDERT-MOLEN, met twee paar Koornsteenen, de Oostermolen genaamd, staande in de volkrijke Gemeente Nijkerk, binnen de stad, aan het Oostereind ..., een en ander in pacht voor ƒ 600 's jaars, bij B. Franken; ... door den kooper te aanvaarden den 22 Februarij 1842."