top

Molen De Buis / De Buys, Amsterdam

Amsterdam, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Buis / De Buys
modeltype
Paltrokmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
kaart
Toon de molen in Google Satelietweergave
 
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06491 v
oude dbnr.
V3663
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 06491 v De Buis / De Buys (Amsterdam)
Foto (uitsnede): Jacob Olie, 1861-1864 (zie Aanv.)

locatie

plaats
Amsterdam
plaatsaanduiding
aan de Kattensloot zz.
gemeente
Amsterdam, Noord-Holland
streek
Amsterdam
kadastrale aanduiding 1811-1832
Amsterdam C (3) 197 Bondix en Martens
geo positie
X: 120205, Y: 488222
N: 52.38076, O: 4.87617

constructie

modeltype
Paltrokmolen
krachtbron
wind
functie
plaats kruiwerk
onderkruier
kruiwerk
onderkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1897 - 1898 afgebroken
geschiedenis
Notariële akte van 22 februari 1752 tussen Jan Katt, eigenaar van molen De Star, en Johannes van Zijll, eigenaar van molen De Buys, over een vergoeding voor het gebruik van een stuk land bij deze molens.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.

"Johannis Van Zijll aan de moole de Buijs" schreef zich op 18 december 1759 in bij de oprichting van een brandverzekeringscontract voor Amsterdamse molens.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.
De op 31 december 1751 afgesloten onderlinge brand- en schadeverzekering werd per 26 februari 1768 geannuleerd, de reden wordt niet vermeld. Hendrik van Zijll ondertekende de akte uit naam van Johannis van Zijll voor De Buys.
Bron: Stadsarchief Amsterdam.
-----

De molen werd vernoemd naar zijn eerste molenaar, Gerrit Buys.
Theo Bakker, 9 maart 2010.

In 1765 behoorde De Buys aan Gerrit Buys.
Bron: "De molens van Amsterdam", G.J. Honig, 1929, blz. 128.
-----

Opregte Haarlemsche Courant, 4 jan. 1820:
" ... , Makelaars, zullen op Maandag den 7 Februarij 1820 ... doen verkoopen:
No. 1. Een kapitale HOUTZAAG-MOLEN, zijnde een Bovenkruijer, genaamd DE KAT, met de daar nevenstaande kapitale hechte, sterlke en weldoortimmerde Heeren-Huizing, Knechts-Woningen, Lootsen en verdere Getimmertens, geteekend V 456.
No. 2. Een DITO DITO, zijnde een Paltrok, genaamd DE STAR, met deszelfs hechte, sterke en weldoortimmerde Heere-Huizing, Knechts-Woningen, Loodsen en verdere Getimmerten, geteekend V 454. ...
No. 3. Een DITO DITO, genaamd DE BUIS, met dezelfse hechte, sterke en weldoortimmerde Heere-Huizing, Knechts-Woningen, Loodsen en Stalling en verdere Getimmerten, benevens wel aangelegde Tuinen, geteekend V 453, en
No. 4. Een DITO DITO, genaamd DE WOLFF, met deszelfs kapitale, sterke en weldoortimmerde Heere-Huizing, Knechts-Woningen, en Loodsen en verdere Getimmerten, geteekend V 455.
Allen zeer gunstig gelegen bij of aan de Stads Buiten-Cingel, te Amsterdam, tusschen de Zaagmolen- en Haarlemmer-Poorten, in Buitenwijk No. 4. ... "

Algemeen Handelsblad, 30 nov.1897:
"VEILING TOT AMOTIE.
J.G.J. GEERS H.zn., Makelaar, zal op Donderdag 2 Dec. 1897, s'namiddags te 2 uur precies, op de Houtkooperij aan de Fagelstraat, tegenover de Rotterdammerbrug te Amsterdam tot Amotie verkopen:
De Opstallen van den Houtzaagmolen "DE BUIS", (paltrok) op steenen voeting, en van 2 HOUTLOODSEN, welke van af heden aldaar dagelijks te zien zijn."

aanvullingen

trivia
Na 1919 werd hier de Gillis van Ledenberchstraat aangelegd. [Dat moet wat zuidwestelijker zijn. Red.]
-----

De foto is van Jacob Olie Jbz., gemaakt vanuit molen De Steur tussen 1861 en 1864. Beeldbank Amsterdam, afb.bestand 10019A000780.
Zie voor een uitgebreide beschrijving Tenbruggencatenummer 06491 w.
-----

Bij de tekening van Wijsmuller:
De Kattensloot, gezien van de Beltweg in westelijke richting naar het Westelijk Entrepôt, en de molens De Buis en Anna Magdalena (= De Juffer); geheel links De Windhond.
Bron: Beeldbank GAA.

NB De tekening die volgens het bijschrift in de Beeldbank De Buys en de Vrouwe Magdalena zou weergeven, komt in het boek van Van Eck ("De Amsterdamsche Schans en de Buitensingel", 1948) voor als voorstudie met het onderschrift dat het hier De Kat en De Star zou betreffen. Er is dus voorzichtigheid geboden bij het identificeren van de molens, met landmerken moet vastgesteld worden welke molens het nou precies zijn.
-----

Op de kaart van V.d. Stok (1881, op basis van een kadastrale kaart) komen van de 4 molens aan de Kattensloot nog 3 voor, de Vrouwe Anna Magdalena is dan al verdwenen. Op de tekening zijn er nog maar 2 over dus is die na 1881 gemaakt.
Uit de database leer ik dat De Kat in 1884 afgebroken is om in Leiden opnieuw opgebouwd te worden. Na 1884 waren er dus nog 2 molens over: De Star en De Buys.
Neem ik nu de kaart van V.d. Stok en een lineaal er opnieuw bij dan klopt dit met de twee schoorstenen op de achtergrond. De linkse moet dan die van De Dommekracht zijn (tussen 1876 en 1896) en de rechter van de Koolteerfabriek (op erf 't Schaap, 1860 tot in de 20e eeuw). De tekening is dan gemaakt tussen 1884 en 1896. De molen in de achtergrond tussen de schoorstenen moet De Windhond zijn die er tot 1896 stond. De grote hallen in het verlengde van de Kattensloot zijn die van het Westelijk Entrepot (sinds 1883??).
Gezien het verloop van de wallekant rechtsonder stond Wijsmuller op de Nassaukade, met de Kattenbrug (de dubbele ophaalbrug over de Kattensloot) links van hem en het bruggetje naar de Beltweg rechts.
Theo Bakker, 9/10 maart 2010.
media-bestand
Molen 06491 v De Buis / De Buys (Amsterdam)
Tek. Jan Hillebrand Wijsmuller, 1880-90 (zie Aanv.)
meest recente aanpassing | Conversie
gebruiksvoorwaarden en auteursrechten