Toen Willem Hendriks de Boer en Jan Kornelis Sorgdrager uit Hollum in 1834 vergunning vroegen om in dat dorp ieder een korenmolen te mogen stichten, kwam Molenaar van de molen te Ballum met het laatstelijk in 1777 vernieuwde octrooi voor den dag, waarin was bepaald, dat slechts in Ballum een korenmolen aanwezig mocht zijn. Het stuk werd geldig bevonden en hij slaagde er in om zich concurrentie in het naburige dorp van het lijf te houden.
Toen Job Dirks Visser in 1840 een nieuwe poging waagde om in Hollum een molen te doen verrijzen, en de Commissaris des Konings aan Grietman en Assessoren hun opinie vroeg, werden klachten over de molenaar te Ballum geuit en adviseerden zij gunstig op het rekest van Visser. Pogingen van Molenaar om wederom door gebruikmaking van het octrooi de plannen te torpederen, mislukten.
In een vlot tempo werd het werk ter hand genomen. Visser was landbouwer, geen molenaar, en hij deed de molen dan ook al een jaar na de bouw [of 1850 vlg. Bunskoeke] over aan Willem Hendriks de Boer. Visser had inmiddels ook een windmosterdmolen (Tenbruggencatenummer 03220 a) op zijn huis aangebracht.
Dat de molens op Ameland niet alleen bedrijven waren om graan te malen, maar dat zij ook een functie hadden bij de navigatie ter zee, leert ons de volgende brief van de grietman van Ameland aan de Commissaris des Konings, geschreven tijdens de bouw van de Hollumer molen :..... "Het schijnt mij van belang toe, dat de zeevarenden daarmede (met de bouw van de molen van Hollum) voorlopig bekend gemaakt worden, aangezien daardoor anders bij het aandoen van het Amelander Zeegat van daarmede onbekende zeelieden ligtelijk vergissen en ongelukken zouden kunnen ontstaan."
De Boer zag kans om de molen in korte tijd tot bloei te brengen. In 1855 richtte zoon Dirk Willem de Boer tot Gedeputeerde Staten van Friesland het verzoek om zijn korenmolen "De Verwachting" tevens tot houtzaagmolen te mogen inrichten. Burgemeester en Wethouders hadden geen bezwaren en zij deelden aan het Provinciaal Bestuur op 8 maart 1855 mede, dat "geene bedenkingen bestaan niet alleen, maar dat deze toevoeging aan hen zelfs zeer wenselijk voorkomt, zoowel in het belang van het algemeen als in het belang van de adressant." Op 11 juni van dat jaar kwam na dit gunstig advies van het gemeentebestuur de vergunning van Gedeputeerde Staten af "onder voorwaarde, dat de molen steeds bij het in werking zijn tusschen zons onder- en opgang tot het zagen van hout, voor de ambtenaren van 's Rijks middelen moet toegankelijk zijn."
De zaagfunctie bleek weinig succesvol, zodat die vóór de afbraak in 1950 weer beëindigd was.
Na Willem Hendriks de Boer waren achtereenvolgens zijn zoon Dirk Willems en zijn kleinzoon Douwe Dirks de Boer eigenaren van de molen. Op het laatst maalde hij met één roede. Tegen de voortschrijdende mechanisatie konden ook deze molenaars het op den duur niet bolwerken en in 1950 kwam voor deze molen het einde. Slechts de namen "Molendijk" en "Molendobbe" herinnerden nog aan de glorie van weleer.
Bronnen:
- "Noord-Oost-Friese korenmolens en hun molenaars", W.T. Keune, 1970.
- "De houtzaagmolen van Hollum", artikel door drs. D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 37, maart 1985.
- "De Hollumer molen maalde voor het laatst", art. in De Utskoat nr. 64, dec. 1991.
- "Wind scheppen op Ameland", Douwe de Boer en Warner B. Banga -
(ISBN 9789492052100 of hardcover 9789492052117)
In de 1980-er jaren ontstonden er plannen om de molen weer te herbouwen. Men kocht een tweedehands achtkant in Brucht (Overijssel) en bouwde dit in 1991 in Hollum weer op. De herbouwde molen werd in 1994 in gebruik gesteld.
Ansichtkaart, coll. DVM
In 1840 werd in Hollum een nieuwe molen gebouwd, in 1842 nog een.
Bron: "Het molenbestand in Friesland, een overzicht van het aantal der industriemolens in Frl. tot 1900", art. door drs. D.M. Bunskoeke in De Utskoat nr. 40, dec. 1985.