Molen Suzanna / Zaagmolen van Van Berkum-Bijsterbos, Kampen

Kampen, Overijssel
v

korte karakteristiek

naam
Suzanna / Zaagmolen van Van Berkum-Bijsterbos
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
zaagmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
01250 c
oude dbnr.
V6040
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 01250 c Suzanna / Zaagmolen van Van Berkum-Bijsterbos (Kampen)
Detail kaart J. Schinkel, 1800-1850

locatie

plaats
Kampen
plaatsaanduiding
a/d rechteroever van de IJssel t/o Kampen vlakbij de brug die IJsselmuiden met Kampen verbond
gemeente
Kampen, Overijssel
kadastrale aanduiding 1811-1832
Kampen F (7) 2463 Nicolaas Bijsterbos van Gorkum, koopman
geo positie
X: 191123, Y: 508419
N: 52.56219, O: 5.91993

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
zeskante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
>
verdwenen
afgebroken
geschiedenis
Op 13 mei 1775 verkocht Lourens Jansz. Louwe de zeskante zaagmolen, genaamd Gerrit van Velzen, met derzelver schuuren en gereedschappen, om te vervoeren, staande te Westzaandam op 't Stikkelspadt. Voor ƒ 3000 werd Casper Christiaan Sterk uit Kampen de nieuwe eigenaar. Anderhalf jaar later werd het ledige erf voor dertig gulden verkocht.

Al op 15 december 1774 was door het gemeentebestuur van de stad Kampen octrooi verleend aan Casper Christiaan Sterk en zijn compagnon Berend Frederik Schulz "tot het oprigten en drijven van een houtzaagmolen".

Nadat de Gerrit van Velsen via de Zuiderzee was overgebracht naar IJsselmuiden werd de molen herbouwd (het jaartal is niet exact bekend) aan de rechteroever van de IJssel tegenover Kampen vlakbij de brug die IJsselmuiden met Kampen verbond.
Op die plek lag voorheen, ter verdediging van de brugoprit, een groot bolwerk dat tot het grondgebied van Kampen behoorde. Na afbraak van het verdedigingswerk bleef het gebied, als een enclave in de gemeente IJsselmuiden, toebehoren aan de stad Kampen.

De houtzaagmolen kreeg de naam Susanna, naar de op 17 september 1775 geboren dochter van Casper Sterk en Theodora van Heemskerk. Casper Sterk, die in de loop der jaren enig eigenaar werd, had waarschijnlijk voorspoedig met de molen gewerkt toen hij na ruim twintig jaar, op 28 april 1796, de Susanna verkocht aan zijn in dat jaar meerderjarig geworden achterneef Nicolaas van Berkum-Bijsterbos. Behalve de zaagmolen behoorden bij de verkoop tevens een herenhuis met paardenstal, een knechtswoning, houtschuren, en een koepel. Voor erfpacht diende jaarlijks 16 gulden aan de stad Kampen betaald te worden.

Nicolaas van Berkum-Bijsterbos, wiens grootvader eveneens het beroep van molenaar had uitgeoefend, had een vooruitstrevende instelling. Nog geen drie maanden na de aankoop van de Susanna maakte hij aan het bestuur van de stad Kampen zijn voornemen bekend een tweede houtzaagmolen te willen bouwen even buiten de Veenepoort te Kampen. Hij verkreeg de toestemming en noemde de nieuwe molen De Eendragt.
Van Berkum-Bijsterbos beperkte zijn activiteiten als ondernemer niet alleen tot de houthandel en -zagerij maar exploiteerde aan de rivier de IJssel in de gemeente IJsselmuiden o.a. ook een steen- en pannenbakkerij.
Hij was tevens statenlid van de provincie Overijssel. Op 2 mei 1843 verkocht hij zaagmolen De Eendragt bij de Veenepoort aan J.H.Nijhuis.

Nicolaas van Berkum-Bijsterbos stierf op 13 december 1851 op 80-jarige leeftijd. Zijn vrouw Aleida Johanna Stenneker was vijf weken eerder, op 7 november 1851, overleden. Het echtpaar liet vier kinderen na, twee zonen en twee dochters. Op donderdag 11 maart 1852 lieten deze vier erfgenamen de omvangrijke onroerende goederen van hun ouders veilen.

De molen werd toen eigendom van B.P.G. van Diggelen, die gehuwd was met de dochter Geertruid van Berkum-Bijsterbos. Van Diggelen was ingenieur bij Rijkswaterstaat en woonde te Zwolle. Waarschijnlijk werd het bedrijf geleid door de neef van zijn vrouw en naamgenoot van zijn overleden schoonvader.

Bedrijfsleider Nicolaas van Berkum-Bijsterbos overleed begin 1869. De houtzaagmolen, die inmiddels op naam stond van de weduwe Geertruid Van Diggelen-van Berkum-Bijsterbos, werd hetzelfde jaar afgebroken. In de kadastrale leggers wordt vanaf 1870 alleen nog het lege molenerf vermeld.

Bron: Arian M.H. Smit, "Ontheemde Zaanse Molens".
-----

De molen werd in 1775 of kort erna gebouwd, niet exact bekend.
De molen werd in 1869 afgebroken.
Gerrit Keunen, 7 maart 2017.

aanvullingen

trivia
Amsterdamse courant, 18 november 1788

Willige Veiling te Campen, ten Huize van J.BEHM, Castelein in het College, by inzetting op Maandag den 24 November 1788, en finaale Verkoop op Maandag den Isten December daaraanvolgende, van een Hegt, Sterk en aan den Rivier den Yssel extra welgelegen HOUTZAAG-MOLEN, zynde een Zeskant, (de eenigste aan en om die Stad) met vier Schuuren {Steenen Heeren Huizinge, Wagenhuis en Stal voor vier Paarden, Knegts Wooning, Coupel, Tuin, vier Campen Weiland', Laanen, Twiegweerden , Riet-Land, Hout-Gewas, &c. alles nieuw aangelegd en in de beste fleur; en op Maandag den is December a.c. de Gezaagde en Ongezaagde HOUTWAAREN. Nader onderrigting by den Eigenaar C. C. STERK, te Campen, en by den Makelaar TYMEN KROON, te Amsterdam.

-----

Amsterdamse courant, 09-04-1789

De te Campen aan de Rivier den Yssel extra welgelegen Houtzaag-molen, (in voorige Couranten breeder omschreven) zal op Dingsdag den 14 April finaal verkogt worden, inmiddels uit de Hand te Koop. Te bevragen by C.C. STERK, te Campen, en T. KROON, Makelaar te Amsterdam.