Molen van Roemers (2e), Zwaagwesteinde/ De Westereen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1875

/1876 herbouwd

verdwenen

voor 1973

1924 ontwiekt 1936 bovenbouw gesloopt 1973 restant opgeruimd

afkomstig van

Augustinusga/ Stynsgea (De Goede Verwachting)

voorganger

Zwaagwesteinde/ De Westereen (Molen van Roemers (1e))

geschiedenis

De voorganger van deze molen werd in 1840 gebouwd en verbrandde in 1860.

De molen werd iets oostelijker herbouwd in opdracht van J. Roemers. In de winter van 1876 verbrandde de molen opnieuw en werd weer hersteld in 1877.
Na dhr Roemers waren op de molen werkzaam H.M. Stapert, H.P. v.d. Berg en als laatste windmulder A.W. v.d. Wal.
Bij stukjes en beetjes verdween de molen. Rond 1936 stond alleen het onderstuk van de molen er nog.

Bron: .
-----

Onder Roemers brandde de voorganger af op 24 februari 1875, maar hij besloot meteen tot herbouw (toestemming 1875) met gebruik van zijn in 1871 gebouwde molen uit Augustinusga. Deze molen, later met aanbouw, stond ten noorden van de huidige Mûnewei, hoek Salomon Levystrjitte.

Roemers verkocht de molen voor 9400 gulden aan Hendrik Murks Stapert uit Tzummarum (1876), maar die wist het niet te redden omdat hij veel geld had moeten lenen: hij ging failliet. In 1878 deed de curator de molen voor 7222 gulden van de hand en werd Hendrik Pieters van der Berg uit Augustinusga eigenaar.

Volgens Ten Bruggencate waren in juli 1924 de wieken al verwijderd. In januari 1923 was nog sprake van een een huis "achter den molen te Zwaagwesteinde", dus misschien werd hij daarna pas ontwiekt. In 1926 werkte J. Huizinga nog voor de Coöperatieve aankoopvereniging "Kollumerzwaag en omstreken" als molenaar te Zwaagwesteinde, maar het kan best wezen dat hij een motor als aandrijving gebruikte. De bovenbouw verdween in 1936.

Op de onderbouw kwam later een stenen opbouw te staan, terwijl de aangebouwde schuur gehandhaafd bleef. In 1973 volgde afbraak van de restanten van de molen en in 1974 vroeg H. van der Wal toestemming voor de bouw van een woning met garage aan de Molenweg 19 (een deel van sectie G no. 4212). Op Molenweg 19b kwam de nieuwe brandweergarage.
D. Bunskoeke, 24/26 dec. 2010 & 7 juli 2012

De resterende molenromp is in 1936 met een achtkante rechte opbouw opgehoogd. Daarop is circa 1953-1955 een uitkijkpost (luchtwachtpost) van het Korps Luchtwacht Dienst (KLD) ingericht, met postnummer 6E1 (postnaam Zwaagwesteinde). Het doel was het waarnemen van laagvliegende (vijandelijke) vliegtuigen - het was toen de tijd van de Koude Oorlog. De heer G. van der Bei uit Zwaagwesteinde was rond 1956 postcommandant van deze luchtwachtpost. De post was van buitenaf bereikbaar via een metalen spiltrap aan de achtergevel. Op de bovenste rand/borstwering waren cijfers en letters geschilderd als extra hulpmiddel voor snelle richtingbepaling van de waargenomen vliegtuigen. In 1968 werd het KLD hier opgeheven en kwam de functie als luchtwachtpost te vervallen. De molenromp werd in 1973 geheel gesloopt om plaats te maken voor woningbouw.
Sandra van Lochem, 5 juli 2012

nb. Sandra van Lochem heeft veel voor ons uitgezocht en ervoor gezorgd dat wij onderstaande foto van Jan Bergsma mochten opnemen in de molendatabase,
waarvoor onze dank!