Molen De Vier Winden, Putten

Putten, Gelderland
v

korte karakteristiek

naam
De Vier Winden
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00105
oude dbnr.
V849
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 00105 De Vier Winden (Putten)
Deel onderstaande ansichtkaart

locatie

plaats
Putten
plaatsaanduiding
aan de Engweg
gemeente
Putten, Gelderland
streek
Veluwe
kadastrale aanduiding 1811-1832
Putten C (4) 1091bis A. Drost, molenaar
geo positie
X: 169585, Y: 474684
N: 52.25999, O: 5.60083

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Pot ✉︎ 1476 binnen 1886 1886? binnen 1923 27,60
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1926 verbrand 1978 restant gesloopt
geschiedenis

1828: In 1828 dient Teunis Drost, pachter van den Koornmolen 't Hert, (thans de nog bestaande molen 't Hert aan de Havinkhuizerweg) een verzoek in voor het bouwen van een molen in de Vierwinden aan de Engweg, op een paar honderd meter van 't Hert verwijderd. 
De eigenaar van 't Hert, Hendrik van de Poll; voorvader van de huidige eigenaar van deze molen, komt hiertegen in het verweer, hij vreest dat zijn molen, alsook de Aldermolen aan de Tintelersteeg in hun bestaan zullen worden bedreigd indien er een molen op de Vierwinden zou komen. Hij verzoekt dan ook de gemeenteraad van Putten om omtrent het verzoek, Zijne Majesteit de Koning in afwijzende zin te adviseren.

26-11-1828: Op 26 november 1828 buigt de gemeenteraad van Putten zich over dat verzoek. In de raad weegt de afwijzing zwaar of een inwilliging van het verzoek om een molen te bouwen op de Vierwinden niet ten koste cvan de exploitatie van de twee bestaande molens zal gaan. 
Wethouder J.W. Noot is tot zijn leedwezen verhinderd om de raadsvergadering bij te wonen en schrijft zulks in een brief aan Burgemeester van Dedem van Driesberg, met daarbij het verzoek om deze brief tijdens de raadsvergadering te openen en voor te lezen. De burgemeester stelt, niet wetend wat er in de brief staat, de raad voor om de vergadering een dag uit te stellen, hetgeen dan ook gebeurt.
Wethouder Noot, gewend om in de raadsvergadering de eerste viool te spelen laat duidelijk weten dat hij de bouw van een derde korenmolen wenselijk acht. Het raadsbesluit dat daarna met de geringst mogelijke meerderheid genomen wordt, laat duidelijk zien dat er twijfels bestaan over deze zaak: Overwegende dat twee molens voldoende zijn om in de behoefte te voorzien, doch dat er wat de gemeente betreft geen termen bestaan om de opbouw van een dergelijke molen af te wijzen.
Met deze woorden formuleert de raad haar goedkeuring aan de bouw.

07-01-1829: Toch komen de vroede vaderen van Putten in de raadsvergadering van 7 januari 1829 weer gedeeltelijk op hun besluit terug. Zij blijven weliswaar bij hun mening dat er een derde molen bij moet komen maar vinden de plek, de Vierwinden, zo dicht bij 't Hert niet goed. Om zo veel mogelijk de kool en de geit te sparen blijven ze terwille van Teunis Drost een derde molen wel degelijk wenselijk achten, maar overwegen terwille van Hendrik van de Poll: 
"dat het gerief der ingezetenen bij een derde molen door de raad aldus wierd verstaan, dat de nieuwe molen niet moet komen te staan in de kom der gemeente of op geringe afstand van de molen 't Hert, waarvan Hendrik van de Poll eigenaar is, maar dat desselve alsdan dient te worden gebouwd tussen de thans bestaande molens op gelijke afstand van ieder hunner en alzoo zoude moeten komen in de buurt Garweden (Gerven) of op zodanige andere plaats als door plaatselijk bestuur den ondernemer zal worden aangewezen"
De poging van de raad om en van de Poll en Drost beiden een beetje gelijk te geven lopen op niets uit want ambtelijke molens die gewoonlijk niet zo vlug malen, doen het deze keer over molens gaan wel. Bij zijn besluit van 17 februari 1829, nog geen zes weken na de Puttense raadsvergadering, autoriseert Z.M. Koning Willem I Teunis Drost om in de Vierwinden een korenmolen te bouwen. Korte tijd later wordt de vergunning zelfs verruimd en mag hij de korenmolen tevens als pelmolen inrichten. In hetzelfde jaar wordt de molen de Vierwinden gebouwd.

In 1829 trekt Teun Drost met zijn gezin in, in de bijbehorende boerderij, genaamd 'de Vier Windstreken'.Teunis Drost ging het in zijn leven bepaald niet voor de wind. Van zijn zeven kinderen overlijden er vijf op relatief jonge leeftijd. Teunis zelf overlijdt in 1848 op 52-jarige leeftijd. Zijn schoonzoon Gerrit Schouten zet het bedrijf voort, maar hij is eigenlijk onderwijzer. 
In 1854 vertrekt dan ook hij naar Amersfoort en wordt de molen te huur aangeboden: 
'Eene goed onderhoudene en altijd ruim gemaal hebbende achtkante wind koren pel- en runmolen, genaamd De Vier Winden'. 
De jongste en enig overgebleven zoon van Teunis Drost, Aaldert Willem, is ondertussen 20 jaar en hij blijft op de molen werken. Hij overlijdt in 1858 op slechts 24-jarige leeftijd. Dat is de reden voor de erfgenamen om de molen publiek te gaan verkopen. Bij de finale verkoop op 28 mei 1858 wordt Gerrit Huisman (1817-1887) de nieuwe eigenaar. Net als Teunis Drost 30 jaar eerder was ook Huisman pachter van molen 't Hert en hij grijpt de kans om een eigen molen te bezitten. 
Op 6 mei 1884 slaat de bliksem in de molen, maar een begin van brand kon snel geblust worden. Na het overlijden van Gerrit neemt zijn zoon Elbert (1845 - 1913)de molen over. Zijn jongere broer Derk (1852 ook Dirk genoemd) wordt molenaar. Na Elbert wordt diens zoon Gerrit (1872 - 1948) eigenaar van de molen en hij zou de laatste molenaar van De Vier Winden zijn. Huisman en Van de Poll van molen 't Hert waren weliswaar concurrenten van elkaar, maar in tijden van nood hielp men elkaar. Toen de molen van Van de Poll op 3 augustus 1899 afbrandde nam Huisman een groot deel van het werk over, totdat de nieuwe molen klaar was.  

1836: In 1836 wil Drost de molen ook tot runmolen laten inrichten voor het malen van eikenschors. De gemeenteraad van Putten heeft hier geen bezwaar tegen. 

De naam Vierwinden verwijst niet naar de vier windstreken, maar naar de oppervlaktemaat 'wind'. het terrein waarop de molen gebouwd was, was namelijk vier winden groot. Het blijkt een gesloopte hoge stadsmolen uit Amsterdam te zijn, die in Putten herbouwd is. Het was duidelijk te zien dat het een stadsmolen geweest was omdat het een bijzonder hoge molen was.

Deze tekst is afkomstig uit één van de boeken (met toestemming),
geschreven door Aart van Drie, zoon van de vm molenaar van de Broekermolen te Putten, 23 augustus 2015

23-01-1926: Nunspeets Nieuws en Advertentieblad
PUTTEN, Maandagavond omstreeks 11 uur ging de brandhoorn. 
Aan de wijze waarop alarm werd geblazen, kon reeds worden afgeleid, dat de brand ernstig was. En wie haastig een raam openschoof of zich naar buiten spoedde zag de lucht roodgekleurd en door den mist straalde een vuurgloed ver uit. De molen van de heer Huisman stond in lichte laaie. Geweldig was de brand. Toen we er bij kwamen, had het vuur zich reeds medegedeeld aan het motorgebouwtje en een groote schuur, waarin veel schors was geborgen. Het stevig geraamte stond nog trots te midden van den vuurgloed, maar eindelijk - even maakten de wieken nog een laatsten rondgang - moest 't zwichten en met donderend geraas stortte de molen zich op de brandende schuur. 
Hoog laaiden de vlammen op een geweldige vonkenregen dreef voort op den adem van den kouden Zuidooster. 
Natuurlijk stond de brandweer weerloos tegenover zoo'n vuurzee. Een paard kwam in de vlammen om. 
Door den mist was de brand alleen op betrekkelijke korten afstand zichtbaar. Daaruit kan ook verklaard worden, dat 't vuur gelegenheid had zich van de overwinning te verzekeren, alvorens iets van den brand werd bemerkt. 
Toen de vlammen naar buiten sloegen was 't binnen reeds één reusachtige vuurgloed. De molen dateerde van 1867, toen hij uit de asch herrees. Nu zal hij waarschijnlijk niet worden opgebouwd. Een jaar of drie geleden werd hij reeds met den ondergang bedreigd, maar toen wist men 't vuur tijdig te blusschen. 

Weekblad De Harderwijker vermeldt nog dat in de verbrande schuur ongeveer 300 mud schors was opgeslagen. 

advertentie in De Molenaar: 
Te Koop: Een IJZEREN AS, 
en een gebruikte GAS- of PETROLEUMMOTOR, 
18PK. Te bevragen bij G. Huisman, molenaar, Putten (Gld) 

aanvullingen

trivia

foto 2: Op de foto is nog een molen te zien nl. Molen Het Hert van molenaar Van de Poll.