Molen Bisschopsmolen, Maastricht

Maastricht, Limburg
b

korte karakteristiek

naam
Bisschopsmolen
modeltype
Watermolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
17xx
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan op professionele basis
adres
Stenenbrug 3
6211 HP Maastricht
beek
Jeker, Noordtak
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
03923
oude dbnr.
B436
Meest recente aanpassing
| Constructie
media-bestand
Molen 03923 Bisschopsmolen (Maastricht)
Bisschopsmolen (9-1-2015)

locatie

plaats
Maastricht
beek
Jeker, Noordtak
gemeente
Maastricht, Limburg
kadastrale aanduiding
Gemeente Maastricht, sectie B, nr. 3815
geo positie
X: 176520, Y: 317445
N: 50.84644, O: 5.69274
biotoopwaarde
landschappelijke waarde

contact en bezoek

bezoek/postadres
Stenenbrug 3
6211 HP Maastricht
molenaar
Frank van Eerd / Jo Roebroek / Zef Roebroek
telefoon
043-3270613
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
nee
openingstijden
dinsdag t/m zaterdag: 9.30 - 18.00 uur, zondag: 11.00 - 17.00 uur.
toegangsprijzen
winkelinformatie
Meelproducten en broodproducten
meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Bisschopsmolen via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Watermolen
krachtbron
water
kenmerken
functie
inrichting

Twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk

versieringen

Gevelsteen van Brouwersgilde

gangwerk
gietijzer, spoorwielaandrijving
wateras
ijzer
rad
traditioneel
rad diameter
05,90 m.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Het malen van graan op professionele basis
omwentelingen
geschiedenis

De beginselen van een watermolen op deze plaats dateren vermoedelijk al uit de 7de eeuw. Daarmee zou dit de oudste nog op dezelfde plaats bestaande watermolen van Nederland zijn.

De eerste historische vermelding dateert uit 1092. In die tijd was deze molen eigendom van Godfried van Bouillon. Die beantwoordde de oproep tot de eerste kruistocht van paus Urbanus II en trok met zijn leger naar Jeruzalem om daar de Turken te bevechten. Uiteraard kostte dit een vermogen dat hij verkreeg door zijn bezittingen te verpanden, waaronder ook deze molen op de Jeker in Maastricht. De molen kwam in handen van de Bisschop van Luik, die samen met de Hertog van Brabant de stad Maastricht bestuurde.

In 1291 wordt de Bisschopsmolen voor het eerst vermeld als brouwersmolen. De molen komt dan ook in het bezit van het brouwersgilde in 1438 die hier ook tijdelijk hun luibe (gildehuis) in vestigden. Het brouwersgilde zorgde ook voor de verfraaiing van de voorgevel van de Bisschopsmolen. Men brengt dan ook het gildeteken van de brouwers aan op de voorzijde van de Bisschopsmolen in 1442. Vanaf dat moment is de Bisschopsmolen onderdeel van het maken van bier voor alle Franstalige Maastrichtenaren.

De huidige achtergevel van de Bisschopsmolen werd gebouwd in 1609. In het begin van de 17e eeuw wordt ook de huidige voorgevel gebouwd. Bovenin is het prachtige logo van de gilde van de Bierbrouwers te zien. Het is een kom met twee roerspannen om het bierbeslag te maken.

Al die tijd was de Jeker met haar snelle stroming een ideale krachtbron voor watermolens. Rond 1500 waren er binnen de stadsmuren van Maastricht dan ook zo'n 15 tot 20 werkzaam (en nog veel meer in de wijdere omgeving).

In 1801 bouwde men deze molen om, zodat het meer een graanmolen dan brouwersmolen wordt. Het huidige gaandewerk moet omstreeks 1875 zijn aangebracht.
De laatste beroepsmolenaar was Frans Crijns, die in 1924 ook het nu nog in gebruik zijnde geklonken waterrad liet plaatsen. Zijn naam is nog in de achtergevel links te vinden.

Na diverse eigenaren besluit de gemeente Maastricht in 1957 om de molen te restaureren. In 1977 wordt de molen verplaatst van half boven de Jeker tot naast de Jeker.

In 2004 onderging de molen een uitvoerige restauratie; in mei 2005 volgde een feestelijke ingebruikstelling. Sindsdien wordt er dagelijks gemalen. De productie is grotendeels bestemd voor ambachtelijk bier maar ook voor de eigen bakkerij.


aanvullingen

toelichting naam

De naam Bisschopsmolen verwijst naar de bisschop van Luik, die het gebouw in de elfde eeuw in bezit kreeg. Samen met de Hertog van Brabant bestuurde hij de stad Maastricht.

foto's

foto's